بازيابي دوباره پرسپوليس

امروز پرسپوليس 5-0 شيرين فراز را برد تا جايگاه دوم جدول ليگ برتر را تصاحب كند. همزمان سپاهان هم به سايپا باخت و صبا باطري نيز با برق شيراز 2-2مساوي كرد تا همه چيز به نفع پرسپوليس زلزله رقم بخورد. اميدوارم به اين ترتيب پرسپوليس در مسير قهرماني قرار گيرد.

خيلج فارس

اين روزها به مناسبت روز خليج فارس - ديروز ۱۰ ارديبهشت - دفاعي ملي و همه جانبه از سوي نهادهاي مردم و رسانه ملي و روزنامه ها از نام تاريخي خليج فارس انجام مي شود. اين دفاع در مقابل نام جعلي اين خليج انجام مي شود، كه آن را انگليسي ها در اواسط دهه ۴۰ ميلادي عربي ناميدند و پس از آن جمال عبدالناصر و كشورهاي حاشيه خليج فارس روي اين نام براي خليج مذبور تبليغ زيادي كردند. خوب است تا علاوه بر دفاع و ارائه اطلاعات جغرافيائي و علمي به مردم، در توسعه همه جانبه سواحل شمالي خليج فارس بكوشيم تا در مقابل توسعه سريع شهرهاي جنوبي آن - به ويژه دبي، منامه و دوحه- شهرها و جزاير ايراني شمالي خليج فارس - بندرعباس، بندر لنگه، بوشهر، كيش و قشم - رونق شايسه بيابند.

آتش سوزي در جنگل هاي شمال را جدي بگيريم

ديروز هشداري در مورد آتش سورزي در جنگل هاي شمال كشور ديدم، امروز در صفحه دانش روزنامه كارگزاران خبر ي ديدم مبني بر رخداد آتش سوزي در جنگلهاي كجور در شمال كشور. به نظرم ايمني جنگل ها ، به ويژه در وضعيت آب و هوائي امسال مساله اي بسيار مهم است.

تغییرات شدید آب و هوایی - خطر آتش سوزی

امشب در خبر راديو جوان شنيدم كه دماي هوا در اردبيل به 33 درجه سانتي گراد رسيده است كه البته بي سابقه است. ضمنا نگراني از بروز آتش سوزي در جنگلهاي شمال كشور نيز وجود دارد. به هر حال در اين فصل از سال خطرهاي طبيعي با منشا آب و هوا شناختي مي تواند موجب خسارت به انسان و محيط زيست او شود. دقت بيشتر و مراقبت ويژه از محيط اطراف و در هنگام اوج گرفتن ناگهاني دما، مي تواند هم به حفظ مادگي در مقابل بروز چنين خطرهايي كمك كند و هم در كاهش ريسك خطرهاي آب و هوا شناختي موثر باشد.

تغييرات شديد دما

از نشانه هاي عدم تعادلهاي زيست محيطي تغييرات ناگهاني آب و هوا است. امسال در اولائل ديماه سرماي بسيار سختي را در يران تجربه كرديم كه در دهه ها اخير بي سابقه بود و تا بيش از يك ماه نيز اين سرماي شديد ادامه يافت. مشكلات اين سرما بسيار زياد بود و همزمان با كمبود گاز با تلفات نيز در اثر يخبندان شديد همراه شد. حال با آمدن سال جديد هشدارهاي پي در پي در مورد خشكسالي مي شنويم و در آغاز اين هفته نيز افزايش بيش از پنج درجه - و ناگهاني- دماي هوا را در تهزان تجربه كرده ايم. اين تغييرات شديد و ناگهاني دما علاوه بر نوسانات فصلي دما، در قالب پديده هاي بيهنجار زيست محيطي قابل بررسي است. از سوي ديگر اين عدم تعدلهاي طبيعي اثرهاي ناگهاني و يا دير هنگام بر محيط زيست دارند كه همگي قابل ثبت و بررسي توسط دانشمندان علوم طبيعي و محيط زيست است.

مرحله دوم انتخابات مجلس هشتم

امروز در مرحله دوم انتخابات مجلس هشتم شركت كردم. در مسجد ما به نسبت دوره قبل تعداد شركت كنندگان كمتر بودند - در ساعات بعد از ظهر كه من رفتم- و همزمان تعداد كمتري در حال راي دادن بودند. فكر مي كنم با در پيش بودن انتخابات سال آينده، و مسائل قانون گذاري پيش روي كشور، كه شايد از مهمترينش مسائل اقتصادي باشند، مجلس هشتم مجلس بسيار مهمي در تاريخ مجالس بعد از انقلاب باشند. اگر كسي اين يادداشت را تا قبل از پايان اخذ راي ديد و هنوز شك داشت كه راي بدهد يا نه، من از همين طريق تشويقش مي كنم كه برود و راي بدهد.

آزمون دكتري در پژوهشگاه

امروز آزمون دكتري زلزله شناسي و مهندسي زلزله در پ‍ژوهشگاه برگزار شد و حدود هفتاد فارغ التحصيلان فوق ليسانس براي ورود به دكتري زلزله شناسي و مهندسي زلزله رقابت كردند. در ايران دكتري زلزله شناسي با اقتتاح همزمان دوره دكتري در پژوهشگاه و موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران در سال 1380 آغاز شد. تا آنجا كه مي دانم موسسه ‍ژئوفيزيك تاكنون 4 فارغ التحصيل دكتري زلزله شناسي داشته و ما هفت نفر. انشاالله امسال نيز بهترين و با كيفيت ترين دانشجويان دكتري به پژوهشگاه جذب شوند. ضمنا امسال اولين سالي است كه در پژوهشگاه ما معاونت آموزشي نيز وجود دارد. انشاالله اين موضوع نيز به گسترش بيشتر و بهتر دوره هاي تحصيلات تكميلي و دكتري و دوره هاي تخصصي ما بيانجامد.

سالروز تاسيس راديو ايران

امروز شصت و هشتمين سالروز تاسيس راديو ايران است. در سال اخير راديو گفتگو ، راديو جوان و راديو تهران سه راديوئي بودند كه بيش از همه به آنها گوش دادم. اخيرا راديو گفتگو كيفيتش را تا حدي - از نظر من- از دست داده است و بحث هاي چالشي جالبي كه در ماههاي قبل مي شد در آن شنيد ، كمتر ترتيب مي دهد. بر عكس راديو جوان رشد خوبي داشته و برنامه هاي خوبي چون نشاني - با اجراي آقاي دوستي - بعد از ظهر ها و روي خط باشيد، در ساعت هشت شب و كوانتم - با اجراي خوب استيو آوائي - دارد كه هر كدام به دليلي براي من شنيدني هستند. راديو ايران و راديو ورزش را مناسبتي - به ترتيب به دليل شنيدن خبر يا گزارش ورزشي - مي شنوم. البته برنماه هاي سعيد توكلي را چه در راديو ايران و چه در راديو پيام دوست دارم. روزهاي جمعه صبح هم معمولا مشتري برنامه هشت و نيم صبح راديو فرهنگ هستم كه به گفتگو با دانشمندان صاحب نام ايراني اختصاص دارد. خلاصه هر ساعتي از روز يا هفته برنامه اي مورد علاقه در راديو دارم و بدين ترتيب واضح است كه توجه چنداني به تلويزيون ندارم! زنده باد راديو! ماه گذشته هم كه راديو اينترنتي ايران صدا تاسيس شد كه خود پديده جالبي در عرصه نوين رسانه اي است. سالروز تاسيس راديو ايران بر همه كوشندگان راديو در ايران مبارك باد.

كارآفريني

بهترين خروجي ممكن و قابل تصور براي مراكز اموزشي و دانشگاهي ما تربيت انسانهايي خلاق و كارآفرين است كه حداقل بتوانند براي خودشان توليد كار كنند. اين در حالي است كه در ايران تا كنون رسم دانشگاهها بر كارمند آفريني! - و نه كار آفريني!- بوده است. اميد است تا فرهنگ كارآفريني در كشور ما چنان رشد كند تا عرصه بر دلالان - كه در حال پيشروي به تمام عرصه هاي كار و فعاليت هستند- تنگ شود.

روز زمین پاک

امروز روز زمين پاك است. به مناسبت روز زمين پاك توجه همگان را به نا بساماني وضع زمين و محيط زيست در حاشيه كلانشهرها جذب مي كنم. مايلم به عنوان نمونه به وضع روان-زياله - نامي كه براي رودخانه ها حاوي زباله گذاشته ام در جنوب تهران در محدوده رودخانه كن در ناحيه جنوب كهريزك جلب كنم. در چنين وضعي راههاي نوين علمي و فناوري هاي نوين دفن زباله در جهت كاهش آسيب به محيط زيست بايد مورد توجه قرار گيرد. ميدان هاي زباله بايد با روشهاي نوين دفن زباله ساماندهي شوند تا آسيبهايي كه هم اكنون در ناحيه جنوب البرز به محيط زيست و زمين وارد مي شود ، كاسته شود. مايلم به همين مناسبت به وضع رودخانه زرجوب در شهر رشت نيز اشاره كنم كه اكنون در بسياري از طول مسير خوب به روان-زباله تبديل شده است.

اول اردی بهشت- روز بزرگداشت سعدی

اول ارديبهشت بروز بزرگداشت استاد سخن سعدي شيرازي است

سعدي بزرگ همان متفكري است كه در قرن هفتم زيباترين گفتار را در مورد حقوق بشر بيان نمد:

بني ادم اعضاي يك پيكرند

كه در آفرينش ز يك گوهرند

چو عضوي به درد آورد روزگار

دگر عضو ها را نماند قرار

تو كه ا غم ديگران بي غمي

نشايد كه نامت نهند آدمي

بلاياي طبيعي و مناطق شهري - 9

در فصل بهار و زماني كه بيشترين هشدارها در مورد خشكسالي در سال پيش رو داده مي شود، و احتمال بارندگي هاي سيلابي در فصل بهار، بايد بسيار به خطر سيل توجه داشته باشيم. شهر تهران در پايه دامنه هاي جنوبي البرز و رشته كوه توچال - شميرانات- رود دره هاي متددي دارد كه با گسترش محلات و ساخت بناهاي به ويژه بلند در كنار رودخانه ها و مسيلها به عنوان محلهاي بالقوه رخداد سيل در آينده تلقي مي شوند. بزرگراه همت در منطقه پونك در شمال غرب تهران با ايجاد خاكريز بر روي رود دره پونك و عملا مسدود كردن بخش مهمي از دهانه دره پونك با خاكريز- به جاي احداث پل - در سالهاي هفتاد تا هفتاد و سه امتداد يافت. رودخانه ولنجك نيز در شمال تهران با احداث برجهاي مختلف و مجتمع هاي آپارتماني در محدوده رودخانه مواجه شده است. اين دره ها اكثرا يا با احداث جاده و يا با ساخت بنا پر شده و معمولا كانالي تنگ و باريك به عنوان محل گذر آب رودخانه احداث شده است. تمام اين مسائل زير بنايي را بايد به همراه آلودگي و ريختن زباله ها در رودخانه هاي تهران مورد توجه قرار داد. سيلاب در تهران نظير رخداد سيل 5 مرداد 66 مي تواند با مصائب گوناگوني همراه گردد.

پرسپوليس با برد ملوان به اميد بازگشت

امروز با برد 2-0 پرسپوليس در مقابل ملوان و كسب 45 امتياز پرسپوليس به بازگشت به كورس قهرماني اميدوار شد. عملكرد كلي تيم خيلي خوب بود و خوشبختانه نظم دفاعي خوبي نيز برقرار بود. خليلي گل بسيار زيبائي زد و نيك بخت نيز پنالتي را به زيبائي به گل تبديل كرد. اميدوارم شروع مجدد خوبي براي پرسپوليس باشد.

ساماندهي داده هاي پايه

مشخص نيست كه ما سامانه داد ه هاي مبناي خود را چه زماني مي خواهيم به صورت استاندارد در آوريم. وقتي مي بينيم كه خارجي ها - معمولا از كشورهاي پيشرفته با اطلاعاتي كه ما داريم و نقشه هاي مبنا و پايه ما ولي بر اساس نظم و ساماندهي همان داده هاي خودمان - مطالعات جالبي مي كنند و نتايج جالبي هم مي گيرند، حيفمان مي آيد كه از عدم ساماندهي ممتد و متاسفانه پايدار چقدر ضرر مي كنيم. اين بي نظمي در دسترسي به داده هاي خودمان هم در آرشيوهاي شخصي و هم در آرشيو دانشگاهها و موسسات پ‍ژ‍‍وهشي مشهود است. فقط كمي عزم و اراده و صرف وقت مي تواند ما را با همين داده هايي كه داريم بسيار غني تر از امروزمان كند. اين بدان معني است كه دسترسي سامانيافته به داده هاي خودمان را بهتر كنيم. شروع كار را مي توان با باز يافتن آنچه كه داريم قرار دهيم. ادامه آن نيز تلاش براي و رقومي كردن و دسترسي سريع به همه انچه كه داريم به صورت رايانه اي بايد باشد. همين!.

بلایای طبیعی و مناطق شهری -8

از مشکلات نواحی حاشیه شهر تهران، به ویژه حاشیه شمالی شهر که محدوده وسیع ساخت و ساز بی قاعده و یی نظم از دیدگاه شهرسازی است، توسعه در منطق ناپایدار از نظر زمین زیر پی ساختمانها است. در چنین شرایطی در محدوده شهرکهای سوهانک، صدف، دریا، نفت، و... و محلات گلاب دره،باغ شاطر، دربند و سعادت آباد و حصارک با تخریب و نوسازی- بازسازی- محدوده خیابانها و پیشروی به سوی مناطق ناپایدارتر در دامنه ها موجه هستیم. این شرایط که به دلیل وضع خاص اقتصادی و قیمت زمین و مسکن ایجاد شده است، با افزایش ریسک در محدوده محلات یاد شده همراه است. شوراهای محلات باید همزمان با نگرانی برای افزایش محدوده خیابانها و افزایش و تعریض پیاده ها و بوجه تلاش برای ایجاد تعداد هر چه بیشتر پارکینگ اتومبیلها - که مشکل امروزی تقریبا همه جای تهران است- نگران افزایش محدوده های ناپایدار شهری در همین مناطق و در نتیجه خطر ناک تر شدن محیط زیستشان باشند.

بلاياي طبيعي و مناطق شهري - 7

آنچه كه در محله هاي شمالي شهر تهران در فراديواره گسل شمال تهران در حال رخداد مي تواند با افزايش تدريجي اجتماعات مسكوني در نواحي واقع بر روي صفحه گسل - فراديواره - به افزايش ريسك زلزله بي انجامد. منطقه شمال باغ شاطز در منطقه در بند و ناحيهشمالي دربند و كاشانك، شمال ولنجك و بخش شمالي بلوار دانشجو در همين ناحيه و منطقه كوي نفت و شمال شهروند سعادت آباد و شهرك مخابرات ، شمال دركه و همچنين كل محدوده دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات در چنين شرايطي واقع است. آنچه كه به كنترل شرايط موجود مي تواند بيانجامد ممنوعيت ساخت و ساز در محدوده موجود و جلوگيري از افزايش ريسك است. حافظه كوتاه مدت مردم - و فراموش كار بودن - در مورد فجايع طبيعي متاسفانه شرايط ايجاد شده در فراديواره گسل زمينلرزه اي بم را در زلزله سال 1382 از ياد برده اند. ياد آوري مداوم موضوع وظيفه دائمي ماست.

سلام بر حضرت عطار نيشابوري

امروز بيست و پنج فروردين روز بزرگداشت حضرت فريدالدّين ابوحامد محمّد عطّار نيشابوري شاعر و عارف بزرگ قرن ششم ايران - متولد به ۱۱۱۹ ميلادي و شهادت به دست سربازان متجاوز مغول در سن بيش از يكصد سالگي در، احتمالا، ۱۲۲۲ ميلادي - است. حضرت عطار از بزرگترين شاعران و عارفان ايراني و خالق منظومه منطق الطير و داستان كمال جوئي انسانها به بيان پرندگان در قالب جستجوي پرنده افسانه اي - سيمرغ -است. حضرت عطار در ظاهر به شغل داروسازي نيز اشتغال داشته است. با يكي از اشعار حضرت عطار ياد او را گرامي مي داريم:

جانا، حديث حسنت، در داستان نگنجد
رمزي ز راز عشقت، در صد زبان نگنجد
سوداي زلف و خالت، در هر خيال نايد
انديشهٔ وصالت، جز در گمان نگنجد
هرگز نشان ندادند، از كوي تو كسي را
زيرا كه راه كويت، اندر نشان نگنجد
آهي كه عاشقانت، از حلق جان برآرند
هم در زمان نيايد، هم در مكان نگنجد
آنجا كه عاشقانت، يك دم حضور يابند
دل در حساب نايد، جان در ميان نگنجد
اندر ضمير دلها، گنجي نهان نهادي
از دل اگر برآيد، در آسمان نگنجد
عطّار وصف عشقت، چون در عبارت آرد
زيرا كه وصف عشقت، اندر بيان نگنجد

بلایای طبیعی و مناطق شهری-6

مساله ساخت مجتمع در مناطق شهری به دلیل لزوم ساخت صنعتی ساختمان در کلان شهرها، و تجمع و اسکان مردم در محدوده مساحت کوچک مساله ای است که رسک یک زلزله مخرب را بیشتر می کند. در مجتمع صادقی پور رشت با فروریختن یک برج مسکونی - یک بلوک ساختمانی- در هنگام زلزله 31 خرداد 69 منجیل، دهها نفر کشته شدند. این هنگامی بود که رشت از کانون زلزله در حدود 100 کیلومتر از کانون زلزله منجیل - با بزرگای 7.3- فاصله داشت. زلزله 17 مهر 1384 بالاکوت پاکستان نیز در فاصله کانونی 114 کیلومتر با فروریختن یکی از برجهای مجتمع مارگالا تاورز و با بیش از 1000 کشته - فقط در اثر فروریختن همین یک ساختمان- همراه بود. این مساله ای است که در حال حاضر مجتمع های مسکونی و برجها را در شهرهای واقع در نواحی لرزه خیز و در مجاورت یا نزدیکی گسلهای فعال تهدید می کند.

شکست عجیب پرسپولیس

در روزی که اسقلال 4-1 از پگاه در تهران باخته بود، پرسپولیس هم دل استقلال را نشکست(!) و با همین نتیجه از استقلال اهواز در اهواز باخت. امیدوارم این باخت فقط یک حادثه بوده باشد و باختهای این گونه برای پرسپولیس دیگر تکرار نشود.

بلایای طبیعی و مناطق شهری-5

شهرهای ایران معمولا از بافت نامتجانس شهری برخوردارند. محلات فقیر نشیر و غنی نشین، محلات بالا و پائین، مناطق امن و ناامن، همگی در داخل تقریبا هر شهری قابل پیدا شدن هستند. هر یک از این نواحی دارای ساختار و بافت فرهنگی خاص خود هستند. این بافتهای متفاوت در هنگام بلایای طبیعی در گذشته به پاسخ های بسیار گوناگون منجر شده است. رفتارهای بشدت متضاد از فتوت و جوانمردی گرفته، تا دزدی و غارت و نابودی مایملک مردم در معرض مصیبت از نواحی و محله های گوناگون شهرها تجربه شده است. آنچه که می توان قبل از رخداد بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله انجام داد، دیالوگ کردن و آشنا کردن مردم این محله های گوناگون با تبعات و اتفاقاتی است که هنگام رخداد بلا می تواند رخ دهد. محل های ارتباط با مردم از مسجد ها و تکیه ها و حسینیه ها گرفته تا فذهنگسراها، پارکها و سایر نواحی تجمع مردم محله ها می تواند باشد.

مطالعه پيش يابي خطر زمينلرزه

همانطور كه در گذشته هم در مورد پيش بيني زلزله ابراز كرده ام، از آخرين دستاوردهاي بشر در مورد پيش بيني زلزله پيش يابي احتمالي خطر زلزله است. هم اكنون با استفاده از روشهاي آماري به پيش يابي خطر زلزله در ايران مي پردازيم. در مصاحبه اي با واحد مركزي خبر ديروز عنوان كردم كه پيش يابي خطر را در ايران در حال حاضر به عنوان يك برنامه جدي مطالعاتي دنبال مي كنيم و و در صورتي كه به موردي از پيش يابي خطر يك زلزله با بزرگاي متوسط يا بزرگتر برخورد كنيم به مسئولان مربوطه گزارش مي كنيم چرا كه معتقديم مخاطب اين نوع نتايج علمي را نبايد در رسانه هاي عمومي جستجو كرد. آن گروه از متخصصان كه در رسانه هاي عمومي به جستجوي مخاطب براي نتايج اوليه بعضي از مطالعات خويش مي گردند، يا هيجان زده اند و يا ... - نمي دانيم چه بنويسم!- . به هر حال متن اين مصاحبه را به نقل از سايت الف در زير مي آورم.
بخش خبري الف
۲۲ فروردين ۱۳۸۷
پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، خطر وقوع زمين لرزه در تهران را در مطالعات "پيش‏يابي" خود بررسي مي‏كند.به گزارش "الف" معاون پژوهشي و فناوري اين پژوهشگاه در اين باره گفت: « مطالعات لرزه خيزي و پيش يابي زلزله در منطقه جنوب البرز مركزي بويژه تهران از اواخر سال گذشته آغاز شده است.»مهدي زارع افزود: « در اين مطالعات با بررسي آمار زلزله هاي گذشته و روند فعاليت گسل ها، درباره احتمال وقوع زلزله در اين مناطق گزارش مي دهيم.»اين طرح در مناطق زلزله خيز مانند بندر عباس اجرا شده و به نتايج خوبي رسيده است به نحوي كه در اين منطقه چند زلزله با بزرگي 4 و 5 ريشتر پيش يابي شده است.پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله اضافه كرده است، در منطقه جنوب شرقي تهران نيز در شهرهاي گرمسار و ورامين زمين لرزه هايي در شهريور سال گذشته و در يك بازه زماني يك ماهه پيش يابي شده است.كارشناسان بر اين باورند كه جمع آوري اطلاعات گسل هاي تهران تا شعاع 150 كيلومتري شهر از جمله گسل هاي مشاء، شمال تهران، ري، طالقان، ايوانكي و ايپك داراي اهميت است.اين گزارش حاكيست، با توجه به راه اندازي شبكه هاي پيش نشانگر، حركات گسل هاي مهم تهران از طريق ثبت لرزه اي تحت نظر قرار گرفته شده است.صاحب نظران معتقدند در حال حاضر تهران در سكوت لرزه اي قرار گرفته است كه اين موضوع بايد مورد توجه قرار گيرد.امروز كشورهاي پيشرفته و صاحب علم ودانش دانشمندان خود را موظف نموده اند تا در زمينه پيش يابي زلزله دست به كاوش بزنند ولي هنوز به نتايج اميدوار كننده نرسيده اند.در هر حال پژوهشگران با تحت نظر قرار دادن تغييرات ژئو فيزيكي، ژئو شيميايي، زيست شناختي در مناطقي كه احتمال زلزله مي رود سعي كرده اندبه شواهد علمي دست يابند. اگر چه پاره اي از زلزله ها با توجه علائم از قبل پيش بيني شد و از خطرات آن كاسته شد اما وجود همان علائم در جاي ديگر يا عدم وجود هر يك از علائم فوق نتوانسته موفقيت آميز باشد. در پي زلزله ويرانگر بم، اين رخداد انگيزه مهمي براي پرداختن به امر پيش يابي زلزله و تشويق مؤسسات پژوهشي و دانشگاه به راه اندازي واحدهاي مربوط به پيش بيني زلزله و سرمايه گذاري در اين موضوع شد. حاصل اين وضع آن بود كه "مركز مطالعه پيش نشانگرهاي لرزه اي" وابسته به مؤسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، مركز ملي پيش بيني زلزله در پژوهشگاه و گروه فرابيني پيش نشانگرهاي الكترومغناطيسي در سازمان زمين شناسي كشور راه اندازي شد.اين گروه ها در طي حدود ۳ سال گذشته به صورت مراكز منفك از هم عمل نموده اند و تاكنون جلسه اي براي هماهنگ شدن اين تلاش ها برگزار نشده و نتايج پژوهشهاي اوليه (براي راه اندازي سامانه چند لايه اطلاعات علمي به منظور تلاش براي پيش بيني زلزله) منتشر نشده است.همچنين چند گروه پژوهشي در دانشگاههاي مختلف - از جمله دانشگاه صنعتي شريف - در اين مورد در بخش فيزيك خود به بررسي و مطالعه بعضي از پيش نشانگرهاي لرزه اي پرداخته اند.

بلاياي طبيعي و مناطق شهري-4

بيشترين خسارتها در مناطق شهري در بلاياي طبيعي نظير زلزله مربوط بافت هاي قديمي و فرسوده، مناطق جديد با ساخت ضعيف - اصطحلاحا حاصل كار بساز و بفروش ها- و همچنين نواحي در نزديكي چشمه هاي لرزه زا به ويژه بر روي گسلهاي فعال - واقع بر فراديواره گسلهاي فعال در مواري كه گسل شيب لغز است- بوده است. مثال بارزي از چنين خسارتهايي در نواحي شهري را مي توان در زلزله بم در گستره بافت قديمي شهر بم در نواحي شرق و شمال شهر بم و همچنين در ناحيه شهرك رزمندگان شهر بم بر روي فراديواره گسل بم بوده است.

بلایای طبیعی و منطقه شهری-3

بسياري از مناطق شهري و روستاهايي كه در مناطق كوهستاني به شهر تبديل شده اند، با رشد سريع جمعيت و يا رشد ساخت و ساز - و يا هر دو- مواجهند. اين مناطق شهري معمولا در دره ها واقعند و محدوده شهري آنها به دامنه ها و رودخانه ها و دشت سيلابي آنها گسترش يافته است. اين نوع گسترش شهري به سريعترين شكل ممكن با تخريب منابع طبيعي همراه هستند. از سوي ديگر با ساخت و ساز در محدوده دشت سيلابي خطر سيلاب در چنين مناطقي بسيار بيشتر مي شود. مثالهاي بارزي از اين دست گسترش مناطق شهري در دره ها را مي توان به گسترش شهري در محور جاده لشگرك تا شمشك در شمال-شمال غربي تهران مي توان اشاره نمود. در محل شهرهاي اوشان-فشم و ميگون به دليل نزديكي زياد اين مناطق به شهر تهران، و جاذبه بالاي توريستي منطقه، آپارتمان سازي و احداث مجتمع هاي توريستي و تفريحي و عدم رشد متوازن و پايدار منطقه شهري در اين دره ، به افزايش شديد ريسك در دره لشكرك - شمشك انجاميده است. اين مثال را در بسياري ديگر از دره-شهر ها در منطقه البرز و در اطراف تهران به خوبي مي توان ديد.

بلایای طبیعی ومناطق شهری-2

منطق شهری ایران به دلیل نیاز به آب و مساله امنیت در محل ساخت محله های مسکونی اکثرا در پای دامنه های کوهها و در دره های وسیع مکان یابی شده اند.این مکان ها به دلیل قرارگیری در معرض خطر سیل و محل بالقوه عبور گسلهای فعال محلهای رخداد خطرهای طبیعی نظیر سیل و زلزله و همچنین زمین لغزش هستند. این مکانهابا گسترش منطقه شهری به تدریج با افزایش ریسک بلایای طبیعی - به دلیل افزایش ساخت و سازو رشد جمعیت - همراه هستند. رشد محدوده های شهری با هرج و مرج در ساخت و ساز و تلاش برای رسیدن هرچه سریعتر به سود های کلان موجب زیر پاگذاشتن اخلاق حرفه ای و ساخت بناهایی می شود که علارغم ظاهر نو و شیک ، بسیار نامقاوم و خطرناک هستند. این روند در سالهای اخیر موجب رشد فزاینده ریسک زلزله و افزایش خسارت پذیری شهر ها شده است. هرچه که این روند سریعتر طی شود، سرعت افزایش ریسک بلایای طبیعی نظیر زلزله و سیل - با ساخت بنا در معرض خطر سیل و در حریم دشت سیلابی رودخانه ها- نیز بیشتر می شود.

بلاياي طبيعي در مناطق شهري -1

مساله بلاياي طبيعي در مناطق شهري و سابقه رخداد اين موضوع در نواحي سكونت انسانها در دهه هاي اخير در ايران موجب خسارت و تلفات فراوان شده است. زلزله منجيل در سال 1369 با تلفات و خسارات شديد در سه شهر منجيل و رودبار و لوشان، و همچنين خسارتهاي كمتر در مناطق شهري رستم آباد، گنجه، لاهيجان، آستانه اشرفيه، رشت، كوچصفهان و ماسوله همراه بود. زلزله منجيل اولين زلزله ايران بود كه به طور گسترده در مناطق شهري با خسارتهاي شديد همراه شد. البته از ياد نمي بريم كه قبل از زلزله منجيل، در سال 1357 زلزله طبس با نابودي شهر طبس موجوب مرگ بيش از 20000 نفر و زلزله 1342 بوئين زهرا با مرگ بيش از 12000 نفر همراه بود. پس از آن نيز زلزله بم عمدتا تلفاتي را در شهر بم - 33000 كشته - ايجاد نمود. مساله زلزله و شهرها مساله اي است كه به عنوان شاهد مثال بلاياي طبيعي مي خواهم در اين صفحه به آن بپردازم.

پروفسور شيخ جباري برنده جايزه كامستك

ديروز در صفحه اول روزنامه اطلاعات خواندم كه يكي از همكاران هيئت علمي - پروفسور محمد مهدي شيخ جباري استاد جوان فيزيك در پژوهشگاه دانشهاي بنيادي يرنده يك جايزه علمي - كميته دائي همكاري هاي علمي و فناوري سازمان كنفرانس اسلامي، كامستك - شده است. كسب اين جايزه را به ايشان و پژوهشگاه دانشهاي بنيادي تبريك و تهنيت مي گويم.

باز هم مساوي پرسپوليس در مقابل استقلال

با وجودي كه امروز بيشتر بازي استقلال - پرسپوليس را نتوانستم ببينم، ولي با ديدن صحنه هاي خلاصه بازي متوجه شدم كه باز استقلال با مساوي از چنگ پرسپوليس زلزله گريخته است. گل اول را باز استقلال در غافلگيري خط دفاعي پرسپوليس زد و گل مساوي را هم پرسپوليس با فرار بادامكي و پاس طلائي كريم باقري زد. البته باقري يك شوت مستقيم را بايد گل مي كرد كه واكنش خوب دروازبان استقلال مانع شد. طالب لو به نوعي ستاره بازي بود كه جلوي چند موقعيت صد در صد پرسپوليس را گرفت. به هر حال اين فصل كه نشد ، انشاالله پرسپوليس استقلال را به چنگ خواهد آورد. با وجود كسر شش امتياز از پرسپوليس اميدوارم بتواند فاصله امتيازي با صدر را از بين ببرد تا قهرمان شود.

نوروز و لزوم حفظ طبيعت - روز طبيعت-4

در سالهاي اخير روز سيزده فروردين - سيزده بدر - به نام روز طبيعت ناميده شده است. بر اساس رسمي قديمي بسياري از مردم در چنين روزي به ميان طبيعت مي روند و در خارج از خانه بسر مي برند. البته در ادامه بحث لزوم حفظ طبيعت، بايد اشاره كنم كه در چنين روزي كه ميليونها نفر به دامان طبيعت مي روند، نياز به آموزش مردم و تغيير رويكرد مردم از تفرج صرف و تخريب طبيعت به حساس شدن به سلامت منابع طبيعي و زدودن زباله و نخاله ازآن يك نياز بنيادي است. به نظرم كار درست ناميدن سيزده بدر به نام روز طبيعت، لازم است تا با يك تلاش همگاني - كه در روز 13 فروردين بايد به اوج خود برسد- همراه شود كه در طي آن مردم در چنين روزي بيشترين دغدغه را براي حفظ طبيعت و زدودن آلودگي ها از ان داشته باشند. در حال حاضر به نظر مي رسد كه حضور مردم در فضاهاي سبز شهري تا منابع طبيعي حاشيه شهر ها و حتي دور از شهرها با ايجاد خسارتهاي مهم در اين فضا ها همراه است.