امروز چهارمين كارگاه تخصصي پيش بيني زلزله برگزار شد

امروز در پژوهشگاه چهارمين كارگاه پيش بيني زلزله - كه دو ماه يكبار برگزار مي شود - با همكاري متخصصان از داخل و خارج پژوهشگاه برگزار شد. اين كارگاهها به عنوان زمينه بحث هاي تخصصي خوبي كه امكان شكل گيري آن به طور معمول وجود نداشته است، محل مناسبي براي شناخت پتانسيل هاي تخصصي كار گروهي در زمينه پيش بيني زلزله است. در اين جلسه تمركز زيادي بر تشخيص زلزله از ساير ارتعاشات و همچنين چندين روش گوناگون براي پيش بيني زلزله وجود داشت. مقداري از نتايج اوليه حاصل از مطالعات در حال انجام بر روي انواع روشهاي دراز مدت ، ميان مدت و كوتاه مدت پيش بيني زلزله - با اشارات بيشتر به روش هاي ميان مدت و دراز مدت- در اين جلسه طرح شد. دوستان و همكاران عزيزم، دكتر علامه زاده و دكتر مهرنيا كه هم در همايش سال قبل و هم در برگزاري سه كارگاه قبلي كمك زيادي به من كرده بودند ، ياروياور در برگزاري اين كارگاه نيز بودند. لازم است از همكارانم در پژوهشگاه و متخصصان از بيرون پژوهشگاه نيز كه زحمت كشيده و تشريف آوردند و به ويژه همكاران مديريت امور اداري كه اجراي برنامه را امكان پذير ساختند تشكر كنم. انشاالله عمر و توان و امكانش باشد تا همينطور منظم بتوانيم اين كارگاهها را دو ماه يكبار برگزار كنيم.

شبه علم در ایران-6

در روزگار جدید با یافته هایی در کارهای حرفه ای مواجه می شویم که به نظر می رسد – اینطور جلوه داده می شود که – غیر قابل تغییر هستند. در کشورهای پیش رفته از آئین نامه ها که مدام در حال تغییر و توسعه و بهتر شدن هستند، در ایران ما نیز خوشبختانه حرکتی آغاز شده تا آئین نامه های مختلف تخصصی – در زمینه کار ما: آئین نامه زلزله – تغییر یابد و بهینه شود. حال اگر نپسندیم تا این نوشته های تخصصی که سالها پیش – گاه دو یا سه دهه قبل – با دانسته های آن روز نوشته شده اند امروزه و با داده های جدید و یافته های جدید در ایران و جهان بازنگری شود، در آن صورت در آن زمینه تخصصی در جهت حرکت به سوی شبه علم خواهیم بود. به این ترتیب مانند آن است که متنی قدیمی را پذیرفته ایم و مایل به توسعه و بهتر شدن آن نیز نیستم.

شبه علم در ايران - 5

بر اساس آنچه كه در جامعه تخصصي پيرامون خود مي بينيم، گاه با عبارت ها و گزاره هايي مواجه مي شويم كه به پايان يك دانش و امكان ناپذير بودن توسعه در ان حوزه تخصصي اشاره دارد. آنچه كه موجب شده است كه اين نوع نگاه ايجاد شود بعضا نگاه استادان - فقط چند نفر در هر رشته - است كه ديگران مي توانند چنان تعبير كنند كه انها خود را پايان علم و انتهاي مسير قابل طي شدن دانش در آن رشته ديده اند و بنابر اين امكان رشدي بيش از اين براي نسل بعد از خود قائل نيستند.
در رشته خود ما در بعضي از متن هاي تخصصي و گزارشهاي فني زلزله شناسي و تحليل خطر زلزله عبارتي به چشم مي خورد كه به اين مضمون است: .... كاتالوگ داده هاي زلزله هاي تاريخي ايران غير دقيق بوده و بر اساس گزارشهاي تاريخي و دانسته هاي اندك علمي تهيه شده است... اين كاتالوگ ها به دليل داده هاي ناقص و سفرنامه هاي تاريخي پراكنده براي استفاده در مورد تشخيص مكان رومركز زلزله هاي تاريخي و ميزان شدت رومركز مهلرزه اي و ... دقيق نيستند و... خلاصه تا دلتان بخواهد منفي بافي شده در مورد كارهاي انجام شده قبلي و كارهايي كه هنوز نشده اند -!- تا احتمالا كسي جرئت نكند كار جديدي مثلا در مورد كاتالوگ زلزله هاي تاريخي ايران - كه بسيار جاي كار دارد - انجام دهد . همه نيز از روي دست استاد يا استاداني كپي شده اند كه جايگاه غير قابل دسترسي براي خود قائلند.
واقعيت آن است كه در علم ما چنين بحث هايي نداريم. نسل بعد از من قطعا مي تواند و بايد بهتر از من و نسل من باشد. اگر دانشجوي فوق ليسانس و دكتري من از خودم بهتر نباشند، قطعا اولين شكست خورده خودم هستم كه استاد راهنماي چنين دانشجويي بوده ام. علم همواره در حال پيشرفت است و انسانهاي علمي - دانشگران و دانشمندان - همواره در حال يافتن روشها و يافته هاي نوين و قابل آزمون هستند. يافته هاي علمي قبلي و فعلي هم قابل آزمون و هم قابل ابطال هستند. چون اگر نباشند اصلا علمي نيستند. بنابر اين رشد و بهتر شدن در هر حالت و هر زمان جزو ذات علم است و اگر نباشد آن مساله شبه علم است و علمي نيست.
ضمنا اينكه حق اظهار نظر در علم فقط براي كسي يا كساني قائل باشيم وبقيه با اجازه و هر وقت افراد لايه اول صلاح دانستند صحبت كنند نيز باز در علم جايگاه ندارد. اگر چنين باشد آن موضوع جزو شبه علم است.

سخنراني در مورد: بررسي ريشه هاي شبه علم در ايران

هفته آينده در روز چهارشنبه 10/4/88 بعداز ظهر در مركز تحقيقات سياست علمي كشور در مورد بررسي ريشه هاي شبه علم در ايران سخنراني خواهم داشت. نشاني اين مركز در خيابان ملاصدرا، خيابان ميرزاي شيرازي، خيابان سهيل شماره 9 است و علاقه مندان را تشويق ميكنم در اين برنامه شركت كنند.

شبه علم در ايران -4

بعضي ازمصداقهاي شبه علم عبارتند از: •ادعاهايي هستند كه با طبيعت و ظاهر علمي كه با شواهد علمي قابل تكرار و مستند حمايت نمي شوند. •مبتنني بر شواهد روايي (حكايت ها) هستند. • بر روي موارد ناسازگاي هاي (مفروض )علمي مانور ميدهد. •براي توصيف مسائل غير قابل توضيح به صورت بيان راز گونه و اسطوره اي تلاش ميكند.

نوزدهمين سالروز زلزله 31 خرداد 69 منجيل

سي و يك خرداد نوزدهمين سالروز زلزله 31 خرداد 69 منجيل در شمال غرب ايران است. اين زلزله با بيش از 15000 كشته يكي از پر تلفات ترين زلزله هاي سده اخير كشور و موجب تخريب كامل سه شهر مهم ايران - منجيل، رودبار و لوشان- شد. زلزله با حدود 75 كيلومتر گسيختگي گسله ناپيوسته و تعداد زيادي زمين لغزش از جمله زمين لغزش فتلك و فيشم و همچنين لغزش توتكابن در شمال رودبار و زمين لغزش جلديان در شرق رودبار همراه بود. هر يك از اين پديده ها از شواهد سطحي منحصر به فرد اين زلزله بودند و هم اكنون نيز در منطقه قابل مشاهده هستند. بزرگاي زمينلرزه 7.3 و ژرفاي آن 19 كيلومتر بود. چنين پديده اي در منطقه البرز در بسياري از نواحي ديگر قابليت رخداد دارد.

سالروز عروج دكتر شريعتي و دكتر چمران

بيست و نه خرداد سالروز درگذشت دكتر علي شريعتي - در 29 خرداد 56 در انگلستان - و سي خرداد سالروز شهادت دكتر مصطفي چمران در جبهه هاي نبرد با دشمن بعثي در 30 خرداد 60 است. ياد هر دو بزرگ تاريخ معاصر ما كه از انسانهاي اهل فكر و انديشه نوين و متفكران بزرگ اسلامي -ايراني در دهه پنجاه شمسي بوده اند گرامي باد.

عازم كنفرانس بين المللي خطر زلزله در آلمان هستم

از امروز براي شركت در كنفرانس بين المللي خطر زلزله عازم المان - مونيخ هستم و انشاالله جمعه 22 خرداد بازميگردم. اگر توانستم در اين روزها اين صفحه را به روز مي كنم. به هر حال حيف كه فضا پر هيجان و پور شور روزهاي آخر تبليغات انتخابات رياست جمهوري در كشور نيستم. انشاالله همه آنها كه تصميم نگرفته اند ، تصميمشان را قطعي كنند و همگي در انتخابات شركت كنيم. مساله مهمي است و حضور همه مردم حائز اهميت است.

وظیفه دانشگاهها و درامد زایی

در یکی از خبرهای شبکه 4 تلوزیون- ساعت بیست - دیدم که در یکی از دانشگاه های مرکزی ایران به دلیل پرورش ماهی بیست میلیون تومان درامد زایی کرده اند. البته اینکه دانشگاه بتواند درامد داشته باشد خیلی خوب است. مناسب هم هست که از طریق ارتباط با صنعت و عقد قرارداد با موسسات و سازمانهای بیرون از وزارت علوم بتوانند هم کسب درامد کنند و هم به تحقیقات کاربردی بپردازند. ولی واقعا این سوال مطرح است که آیا پرورش ماهی وظیفه داشگاه است؟ اگر پرورش ماهی بخشی از یک هدف علمی و پژوهشی باشد بسیار خوب و قابل توجیه است ولی به نظرم کسب درامد - آنطور که در متن خبر بود- نمی تواند توجیه صرف توان دانشگاه در راهی باشد که الزاما وظیفه دانشگاه نیست.

شور اين روزها- انتخابات رياست جمهوري در ايران

اين روزها شهرها و روستاهاي ايران را شور انتخاباتي فراگرفته است. مردم و به ويژه جوانان به فعاليت براي تبليغ كانديداي مورد علاقه خود مي پردازند. فضاي جالبي است. بيشتر مردم در مورد اين موضوع صحبت مي كنند و به ارزيابي مناظره هاي بين كانديداها مي پردازند. ولي هنوز بعضي به اين نتيجه نرسيده اند كه بروند و راي بدهند. من فكر مي كنم كه در اين فضا همه بايد براي مشاركت قوي در عرصه انتخابات - با هر انتخابي كه دارند- به پا خيزند و به صورت همگاني بهسمت صندوق هاي راي بروند و مشاركت خودشان را با يك راي نشان دهند. انتخاب رياست قوه مجريه و شخص دوم كشور - مطابق قانون اساسي - عرصه با اهميتي است كه به نظرم بر همگان به ويژه جوانان است كه پرشور در آن شركت كنند. طبيعي است كه انتخاب يك رئيس جمهور با راي بالا و برگزاري يك انتخابات پر شور مي تواند به نفع امنيت كشور و نظام باشد و بنابراين ترديد نبايد كرد كه عرصه بسيار مهم است. هيچ مسامحه، بي خيالي و بي انگيزگي قابل توجيه نيست.

این بار پس بینی به جای پیش بینی!

همینطور به دنبال مصداقهای شبه علم در ایران می گشتم، خبری دیدم که مصداق خوبی از شبه علم در ان وجود دارد: ادعا شده - بر اساس متن خبر واگر همین خبر مخابره شده صحت داشته باشد و به درستی بیان شده باشد - 90% از زلزله های سال گذشته پیش بینی شده و زلزله های متوسط و بزرگ قابل پیش بینی شده است. این نوع ادعا البته بدون انتشار در مجلات علمی مطرح می شود. از نشانه های این نوع پس بینی (به جای پیش بینی) ان است که به جای ارائه استناد علمی و روش کار، آن هم قبل از رخداد، به ذکر موارد پس از اتفاق می پردازد. اینطور پیش بینی زمینلرزه های با بزرگای کمتر از ۴ و یا با بزرگای کمتر از ۶ که به پیش بینی زلزله های بسیار فراوان می انجامد، عملا پیش بینی محسوب نمی شود. از سوی دیگر پیش بینی موقعی معنی دارد که مکان ، زمان و اندازه رخداد زلزله یه صورت نسبتا دقیق پیش بینی شده باشد. در این صورت مشخص نیست که با این نحوه بیان چگونه اصل ماجرا را می توان پیش بینی حساب اورد. و اساسا چگونه به جای طرح موضوع در مجلات تخصصی علمی، موضوع در مطبوعات و رسانه های همکانی طرح می شود؟

پيشينه پژوهشهاي تجربي ايراني- اسلامي: دومين كتاب من منتشر شد.

امروز دومين كتابم به نام "پيشبنه پژوهشهاي تجربي ايراني -اسلامي" كه در مورد تاريخ علم در ايران و به ويژه ايران-اسلامي است، منتشر شد. كتاب را در 131 صفحه و خيلي خلاصه و جمع و جور نوشته ام و انتشارات ميرماه ، با لطف خاص مدير آن جناب دكتر علي يزدي نژاد آن را منتشر كرده است. خلاصه تا كتاب تمام نشده است

بشتابيد! چون تا بحال فكر كنم چند نفر براي خريد آن هجوم آورده و زير دست و پا رفته اند!.