مدل رياضي براي رخداد زمينلرزه ها

سايت اينترنتي شبكه خبر تلويزيون مصاحبه اي با من اخيرا انجام داد و امروز روي سايت خود قرار داده كه با ويرايشهاي لازم در متن آن در ذيل جهت اطلاع خوانندگان وب سايتم مي آورم:
در گفت و گو با سايت شبكه خبر
بررسي مدل رياضي زمين لرزه هاي كشور

4 آبان 1387 08:21

معاون پژوهشي و فناوري پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله گفت : چندين زمين لرزه در منطقه شمال و شرق و در جنوب تهران كه در دهه هاي اخير ثبت شده اند نشان دهنده توالي هاي آزاد شدن استرس است .
مهدي زارع معاون پژوهشي و فناوري پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ، در گفتگوي اختصاصي با سايت شبكه خبر ، گفت : در مطالعات اخير تلاش كرديم كه رابطه بين زلزله هاي پي در پي كه در مناطق مختلف اتفاق مي افتد با گسل هاي فعال پيدا كنيم . وي افزود : اتفاق زلزله هاي متوالي در منطقه لوت شرق ايران ، منطقه كپه داغ در شمال شرقي ايران و در منطقه زاگرس اطلاعاتي جالبي نشان مي دهند از اين كه اين زلزله هاي پي در پي مي تواند روي يك گسل شناخته شده و يا پنهان قرار بگيرد. يك مثال از زلزله هاي پي در پي در منطقه كپه داغ در مشهد نشان ميدهد كه اين زلزله ها در ميانه سده بيستم در روي روندي شمالي-جنوبي اتفاق افتاده اند كه روي نقشه هاي زمين شناسي و گسل ها به عنوان گسل فعال، مشخص نشده اند اما واقعيت اين است كه در كارهاي انجام شده، روي پيش يابي و پيش بيني زلزله ، يك سري روند فعال جنوبي و شمالي نيز در اين منطقه داريم در حالي كه روند غالب در اين منطقه بيشتر شمال غربي و جنوب شرقي هستند. آقاي زارع گفت : در منطقه خوزستان اين اتفاق را مي توان به صورت جالب ديد، منطقه اي كه در ماه هاي شهريور و مهر فعاليت نشان داد، در منطقه جنوب غربي و شمال بندر عباس ، مناطقي بودند كه مي شود در فازهاي مختلف زماني از جمله اواسط دهه 70 ميلادي و همچنين ماه هاي اخير مشاهده كرد كه زلزله هاي پي در پي، روي يك روند فعال اتفاق مي افتند اما اين روند فعال را شايد نشود روي نقشه ها با يك گسل شناخته شده مرتبط دانست . وي افزود : بازه زماني پي در پي اتفاق افتادن اين زلزله ها را مي توان بين دو ماه تا دو سال دنبال كرد.

زارع ادامه داد : از 18 اسفند ۱۳۵۳ تا اول فروردين 1356 زلزله هايي تا بزرگي 7 در يك مقطع زماني حدود دو سال در منطقه شمال بندر عباس اتفاق افتد. از سال ۱۳۴۷ تا۱۳۵۲ نيز در منطقه لارستان فارس نيز يك مجموعه اي از زلزله ها روي يك خميدگي فعال گسل ها اتفاق افتاد كه نشان دهنده اين است كه اگر بخواهيم فعاليت هاي مربوط به پيش يابي زلزله را با دقت بالاتري دنبال كنيم نياز به مطالعه زياد در خصوص وضعيت گسل ها و همچنين گسل هاي پنهان و شكستگي هاي پوسته و آمارهاي دقيق داريم . معاون پژوهشي و فناوري پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ، افزود : با آمارهاي دقيق مي توان توالي رخ داد را به صورت مدل در آورد .

آقاي زارع در خصوص مشكلات كاتالوگ ها و مدل ها گفت :در اكثر اوقات گاتالوگ ها حتي آنها كه مربوط به 30 سال اخير هستند نقض اطلاعاتي دارند كه اين نقض باعث مي شود مدل هاي آماري و رياضي كه بخواهيم درست كنيم حتي در زاگرس كه لرزه خيز ترين جاي ايران است مدل هاي آماري رياضي، خوب جواب ندهند. آقاي زارع افزود : در منطقه تهران در حال حاضر نسبت به گذشته تغيير خاصي نمي بينيم ، در شمال و جنوب تهران مطالعات ادامه دارد.

وي گفت : در گسل كهريزك نيز مطالعه اي انجام شده است كه ايا گسل كهريزك را مي توان به عنوان گسل بنيادي در نظر گرفت و يا نه ؛ و همچنين چه نوع مكانيسمي دارد و چه شكستگي را ايجاد كرده است؟ آقاي زارع افزود : اطلاعات قبلي نشان دهنده اين بود كه اين گسل يك گسل فشاري است ولي اطلاعات جديد نشان دهنده اين است كه اين گسل يك گسل نرمال و حالت كششي دارد. وي ادامه داد : اين گسل از شهر كهريزك و از جنوب بهشت زهرا عبور مي كند اما از لرزه خيزي در اين نوع گسل اطلاعات جديدي حاصل نشده است . از سال 74 تا 87 ابتدا همكاران ما در پژوهشگاه و سپس همكاران سازمان زمين شناسي كشور مطالعات مفصلي روي اين گسل انجام داده اند ولي گسيختگي سطحي در نهشته هاي عهد حاضر - هولوسن- روي گسل كهريزك بدست نيامد . آقاي زارع افزود : ارزش اطلاعات منطقه جنوب تهران از اين ديدگاه با اهميت است كه خيلي از زلزله هاي تاريخي كه به شهر ري آسيب رسانده به احتمال مربوط به گسلهاي جنوب تهران به ويژه گسل ايوانكي بوده است. وي ادامه داد : گسل هاي جنوبي تهران در خصوص مطالعات لرزه خيزي و خطرات زلزله ارزش اطلاعات قوي دارند . آقاي زارع گفت : با توجه به زياد بودن رسوبات نرم در جنوب تهران اگر حوزه جنوبي گسل هاي تهران فعال شوند مسئله حوزه نزديك هم مي تواند باعث مشكلات بيشتري از نظر وسعت خرابي شود و با توجه به جمعيت زياد مي تواند مشكل سازتر شود. وي ادامه داد : مطالعه اين مناطق توجه خاص تري را مي طلبد منطقه گسل هاي ايوانكي _ ري ،كهريزك و روند هايي كه در زير آبرفت ها پنهان هستند بايد با دقت بالاتري بررسي شوند.

آقاي زارع با اشاره به اينكه در تهران زلزله بزرگي ثبت نشده است ، گفت : در 18 اسفند 82 ،زلزله اي به بزرگي 6/3 در شمال شرقي تهران ثبت شده است . وي افزود : تعداد زيادي زلزله هاي كوچك در داخل تهران روي داده است . معاون پژوهشي و فناوري پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ، گفت : در اطراف تهران در بوئين زهرا زلزله هايي به بزرگاي ۷.۲ در10 شهريور 1341 روي داد كه خسارت زيادي هم به ناحيه بوئين زهرا، دشت قزوين، و بخشهايي از تهران وارد كرده است، در اول تير 81 نيز در چنگور آوج زلزله اي به بزرگاي ۶.۱ روي داد كه به استان قزوين خساراتي وارد شد.

وي ادامه داد: اول بهمن 68 نيز در نزديكي فيروزكوه زلزله اي به بزرگاي ۵ رخ داد كه تهران را لرزانده است . وي در خصوص اينكه ساليانه چقدر لرزش زلزله داريم، گفت : دادن آمار ساليانه كار دقيقي نيست، چندين زمين لرزه در منطقه شمال و شرق تهران به بزرگي 2 تا 3 ريشتر و در جنوب تهران نيز با تعداد كمتر ثبت مي شود كه اينها نشان دهنده توالي هاي آزاد شدن استرس هستند كه در طي زمان اتفاق مي افتد و به معناي افزايش يا كاهش فعاليت و حتي به معناي رخ دادن زلزله بزرگ نيست . وي گفت : با داشتن آمارهاي دقيق، مي توانيم مدل هاي دقيق تري را توليد كنيم و با مدل هاي رياضي، مي توان احتمال زلزله هاي بزرگ را نيز برآورد كرد كه اكنون در تلاش هستيم اين كار را با موفقيت انجام دهيم.