سالهای مشروطه

بر خلاف عادت تلویزیون تماشا نکردن، با دیدن عنوان سریال سالهای مشروطه که این شبها در شبکه سه سیما هر شب در حال پخش است، بعد از چند سال این شبها به تماشای فیلم -سریال- از تلویزیون، آن هم هر شب، به همراه خانواده نشسته ام. سریال جالبی است که کارگردان آن آقای محمد رضا ورزی در مصاحبه هفته پیش با برنامه عصر جمعه رادیو ایران گفت که برداشتی از تاریخ است، و نه الزاما بیان مو به موی مستندات تاریخی، و البته همه سریالهای تاریخی اینگونه هستند.

برای مقطع زمانی دوره قاجار ایران، اولین سریالی که من در سالهای کودکی در تلویزیون، قبل از انقلاب، دیدم ، سریالهای سلطان صاحبقران، ساخته ماندگار زنده یاد علی حاتمی - 1354، در 13 قسمت- بود. این سریال عمدتا به سالهای زندگی ناصرالدین شاه قاجار می پرداخت. بعد از انقلاب سریال امیرکبیر ساخته آقای سعید نیک پور در سال 1363 ما را به ابتدای دوره ناصرالدین شاه برد و مشخصا به دوره حدود سه ساله صدارت صدراعظم با کفایت ایران ، جناب امیرکبیر پرداخت. جالب آنکه خود آقای نیک پور که علاوه بر کارگردانی این سریال، بازیگر نقش امیرکبیر هم بود، در سریال مرحوم حاتمی، سلطان صاحبقران، نقش میرزا رضا کرمانی ، قاتل ناصرالدین شاه قاجار را بازی می کرد. در سریال امیر کبیر، نقش ناصرالدین شاه در سالهای جوانی به عهده آقای ایرج راد، بازیگر توانای تئاتر و سینماو تلویزیون بود. حال آقای ایرج راد در سریال سالهای مشروطه نقش ناصرالدین شاه در سالهای پایانی عمر را بازی می کند. لازم است اشاره کنم که بعضی وقایع زمان قاجار و مشروطه ایران، نیز در فیلم سینمایی به یاد ماندنی کمال الملک ساخته زنده یاد علی حاتمی - ۱۳۶۲- در قالب پرداختن به زندگی و آثار کمال الملک نقاش مشهور ایرانی به نمایش در آمد.

البته به دلیل اینکه مجموعه سالهای مشروطه به مقطعی نسبتا طولانی تر از تاریخ، به نسبت دو سریال پیشین، می پردازد، بنابراین سیر وقایع در این مجموعه که ظاهرا پانزده قسمتی خواهد یود، سریعتر است، به بعضی شخصیت های تاریخی اصلا پرداخته یا اشاره نشده و در مورد بعضی دیگر هم تعبیرات نویسنده و کارگردان در سریال آمده که اگر به کتابهای تاریخی رجوع کنیم الزاما همانها در تاریخ نیامده است. به هر حال ترانه زیبای ابتدا و انتهای مجموعه با شعری ملی از عبدالجبار کاکایی و اجرای زیبای سالار عقیلی، اشاره به بعضی از وقایع تاریخی که تاکنون در هیچ سریال یا قیلم ایرانی یه آنها پرداخته نشده است ، همچون بعضی رویدادهای سالهای بعد از صدور فرمان مشروطه مثل به توپ بستن مجلس شورای ملی و ترور اتابک امین السلطان، صدر اعظم مستبد محمد علی شاه و ... از نکته های جالب توجه در این سریال است. کیفیت کار و نمایش در این سریال و حضور بازیگران توانا از ویژگیهایی است که آن را دیدنی می کند. ایکاش با موضوعات دراماتیک و حاشیه ای - نظیر امینه که هیچ ردی این چنین از او در تاریح موجود نیست - بار مطالب غیر مستند در این سریال بالا نمی رفت.

به هر حال پرداختن به تاریح مشروطه در ایران جای کار بسیار بیشتری در عرصه هنر، موسیقی، و ادبیات ایران دارد. این کار را باید به عنوان شروع تلقی کنیم.