برای خلیج فارس

امروز ده اردی بهشت روز خلیج فارس بود و مراسم مختلفی در ایران برگزار شد. البته در طی هفته گذشته در جام باشگاههای آسیا به ویژه در تقابل تیم های باشگاهی ایرانی و عربی - به ویژه مس کرمان، سپاهان و ذوب اهن - نصب شعارها و بنر های تماشاگران ایرانی در مورد نام خلیج فارس و شعار دادن تماشاگران کرمانی در بازی الهلال با مس در یادآورد این نام تاریخی، با حساسیت طرف مقابل مواجه شد. ظاهرا ناظر بازی ذوب آهن ایراد گرفته بود که چرا بنری با نام خلیج فارس از سوی تماشاگران نصب شده و این شعار را سیاسی دانسته بود. به هر حال نام این دریای تاریخی - دریای پارس - مورد مناقشه از سوی بعضی همسایگان قرار گرفته و حتی در گوگل ارت و بعضی نمایشگرهای اینترنتی دیگر و نقشه های جغرافیائی که بعضا در غرب یا در منطقه چاپ می شود، نام دیگری برای این خلیج - در کنار نام اصلی یا به جای آن - ذکر می کنند. در پرواز های خارجی که از محدوده خلیج فارس با خطوط هوایی خارجی داشته ام دیده ام که نام خلیج - بدون پسوند و صفت و اضافه- روی نقشه های دیجیتال در نمایشگرهای جی.پی.اس. داخل هماپیما در هنگام عبور هواپیما از روی این دریا به نمایش در می آید. ذکر چند نکته در این مورد ضروری است:

- در مورد مرجع تاریخی و مستندات معتبر برای نام خلیج فارس و یا معادل های خارجی همین عبارت - در زبانهای لاتین، یونانی، انگلیسی، فرانسه، عربی و... - برای آن هیچ تردیدی وجود ندارد. نام دریا در منایع لاتین سینوس پرسیکوس و حتی در منابع عربی و اشعار شاعران عرب تا قبل از ناسینالیسم عربی در اوائل دهه پنجاه میلادی، الخلیج الفارسی ذکر شده است. از نظر تاریخی، به نظر می رسد ذکر نام دیگری برای خلیج فارس از محدوده زمانی جنبش افسران عرب در مصر و ناصریسم در اوئل دهه پنجاه میلادی مطرح شده است. در این زمینه غیر از نامیدن علنی این دریا با نامی اشتباه اول بار از سوی جمال عبدالناصر رئیس جمهور مصر منبع و مستند در دسترس دیگری ندیده ام. البته در سالهای اخیر تقریبا اکثر کشورهای عربی در نقشه های خود این دریا را با نام جعلی نامیده و حتی در کشور های جنوب خلیج فارس خیابانهایی را به نام جعلی در شهر های مهم خود ایجاد کرده و یا نامیده اند. به نظر می رسد از این جهت به ویژه کشورهای تازه تاسیس در جنوب خلیج فارس ، اصرار بر نامیدن دریا با نامی جعلی را به صورت مساله ای هویتی -ملی -برای خود در آورده اند.

- در این زمینه و حساسیت بر روی نام و عبارت خلیج فارس - و اصولا هر نوع نام و مساله هویتی ملی - تقریبا هیچ ایرانی (با هر گرایش سیاسی، دینی و قومی) نمی شناسیم که هم نظر با سایر هموطنان و البته بسیار متعصب نباشد. البته اگر کسی در این مورد و یا سایر مسائل ملی ما حساسیت نداشته باشد، از نظر سایر هموطنان ( ایرانی ) تلقی نمی شود. به قول مرحوم مهندس حامی ؛دل هر ایرانی که برای ایران نمی تپد، بهتر است نتپد!؛. نام درست خلیج فارس موضوعی است که همه ایرانیان و البته بسیاری از محققان و دانشمندان - مورخان و جغرافیدانان - منصف و باسواد، تردیدی در کاربرد نام درست آن از خود نشان نمی دهند.

- در مسابقات ورزشی - که نمونه هایی از آن در هفته گذشته رخ داد - این موضوع دستمایه شعارها - به اصطلاح کرکری حواندن های - تماشاگران قراگرفته که نشان از احساسات مردم دارد و مشخص می کند که موضوع فقط مورد دقت متخصصان نیست بلکه همه مردم نسبت به این موضوع حساسند.

- البته در همان کشورهایی که نام خلیج فارس را با نام جعلی و غلط می نامند، در حدود بیست و پنج سال اخیر توسعه اقتصادی زیادی رخ داده است. شهرهای آباد و شیکی همچون دبی، ابوظبی، دوحه، منامه و کویت ایجاد شده که البته برای بعضی از هموطنان ما - که تمول مالی مناسب دارند و مقاصد گردشگری یا فرصتهای شعلی ، تجاری و... را در آن سوی خلیج فارس و در همین شهرهای یاد شده جستجو می کنند - به عنوان شهرهای مطلوب برای مسافرت، زندگی، سرمایه گذاری و ... در آمده است. این موضوع البته عیبی ندارد، و اختیار هرکس دست خودش است، ولی ای کاش می شد بین آن تعصب هموطنان روی نام خلیج فارس و مشارکتشان در رونق اقتصادی در آن سوی سواحل خلیج فارس در شهرهایی که خلیج فارس را با نامی دیگر می نامند میشد نسبتی منطقی برقرار کرد. کاش ترکیبی مناسب از تعصب ملی و فرصت در شهرهای شمال خلیج فارس، این هموطنان ما را به سرمایه گذاری در سواحل شمالی و جزایر ایرانی خلیج فارس ترغیب می کرد.

- به نظرم باید در تعصب و غیرت ملی - که من نیز با سایر هموطنان در آن شریکم - دقت داشته باشیم که به دام نژاد پرستی، شووینیم و توهین به سایر مردم و ملل - به ویژه اعراب - نیافتیم. تعصب و غیر ملی را با گفتن حق و ایجاد فرصت و رونق و سرمایه گذاری در شهرهای شمال خلیج فارس و ذکر مستدل نام درست آن در همه جا و در مقابل همسایگان ناسپاس و تازه به دوران رسیده و کشورهای تازه تاسیس باید همراهی کرد. ولی توهین و تحقیر دیگران و سایر ملل و همسایگان، کار درستی نیست و ای بسا دامی باشد که برایمان گستره باشند. ما مردمی متمدنیم و خلیج فارس هم همواره خلیج فارس است و خواهد ماند. مجموع سواحل کل کشورهای جنوبی -سرجمع - به طول سواحل ایرانی خلیج فارس - از نظر طول - نمی رسد. همچنین تعداد و اهمیت جزیره های ما در خلیج فارس از هر کشور دیگری بیشتر است. هرچه که بگویند و نام دیگر به کار برند این اصول تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی مسلم جا به جا نمی شود. ملت را هم با انتقال مردمان از سایر نقاط کره زمین به سودای کار، رفاه و ... و ایجاد مزیت جمعیتی نمی توان هویت بخشید، حتی اگر بتوان آمار را با دادن پاسپورت و شناسنامه از سوی بعضی کشورهای با سن کمتر از چهل سال در جنوب خلیج فارس به بعضی مهاجران بالا برد.

- ولی ما نباید بی کار باشیم. رونق اقتصادی و فرصت کاری در جنوب خلیج فارس واقعیتی است که اگر ما در تهران و شمال کشور به آن حساس نباشیم، مردم سواحل و شهرهای استانهای جنوبی با واقعیتی روزمره با آن مواجه هستند. توسعه اقتصادی، شهرسازی، سرمایه گذاری و رونق شهرهای جنوبی و جزایر ما ارزش راهبردی برای کشور ما دارد. باید از نظر تمام استانداردهای مدرن، سطح زندگی در سواحل جنوبی ما به بالاترین سطح برسد. نمی شود که هموطن ما وقتی از فرودگاه ایرانی در جنوب کشور سوار هماپیما شود، پس از وارد به فرودگاه شهرهای سواحل جنوبی حلیج فارس، مظاهر مدرن و تمیزی و زیبایی در ساخت و ساز را متفاوت با شهرهای خودمان بیابد. فرصت را باید مغتنم بشماریم.