پيش بيني زلزله و روش علمي -2

ديروز بحثي در مورد پيش بيني زلزله و روش علمي در ايران آغاز كردم. از آنجا اين موضوعي است كه جنبه عمومي دارد و كنجكاو هم در مورد آن كم نيست امروز هم اين بحث را ادامه مي دهم.
حاصل وضع و نوع مطالعاتي كه در ايران انجام مي شود و زحماتي كه همكاران ما مي كشند آن است كه با تاسيس مراكز و گروههاي تخصصي مختلف در موسسات و دانشگاههاي علاقمند و مرتبط با موضوع مطالعاتي بر حسب علاقه محققان مشغول به كار در هر مركز در غالب پروژه هاي پژوهشي در حال انجام است. مطرح كردم كه مشكل ان بوده و هست كه مراكز و گروههاي ياد شده تاكنون به صورت منفك از هم عمل نموده اند. تلاش هاي انفرادي در غالب رساله هاي تحصيلات تكميلي و به صورت پروژه هاي پژوهشي مختلف به بعضي نتايج جالب اوليه انجاميده است. مطالعات فيزيكدانان و زمين شناسان در زمينه برآورد ناهنجاري هاي لرزه اي، مغناطيسي و گرانشي زمين نيز نمايشگر بعضي ناهنجاري ها پيش از رخداد بعضي زلزله ها بوده است. موفقيت نسبي در بعضي از موارد مشاهدات توسط اين گروههاي پژوهشي علاقمند - و البته منفك از هم- نشان از امكان بهره گيري از شواهد مختلف ژئوفيزيكي براي برآورد زمان، مكان و بزرگاي احتمالي زلزله بعدي است.
معمولا ارائه مطالب و انتشار مقاله در زمينه پيش بيني زلزله در نشريات علمي معتبر با سختي زيادي همراه است چرا كه پيش بيني موضوعي است به صورت روال معمول در دنيا در نيامده و از سوي ديگر محققان مختلف از ديدگاههاي متفاوتي به آن مي پردازند و بنابراين ديدگاه واحد و رهيافتهاي كلاسيك براي اكثر روشهاي مورد استفاده وجود ندارد. از سوي ديگر انتشار عمومي - رسانه اي - تحقيقات انجام شده يا در حال انجام بيشتر به افزايش سوء تفاهم كمك كرده تا اينكه به انتقال طبيعي نگاه علمي به مردم. متأسفانه در اين موضوع بعضي از همكاران ما نيز گاه با هيجان زده شدن بي مورد -از نتايج موفق اوليه در كارهايشان- در ارتباط با رسانه ها عملاً ادعاهايي مطرح كرده اند كه از سوي اصحاب رسانه به عنوان پيش بيني قطعي زلزله در سطح افكار عمومي مطرح شده است.
در اين راستا در بعضي مراكز دانشگاههاي در تهران كه برروي اين موضوع كار مي كنند به غير از چند پروژه دانشجوي ارشد كارشناسي ارشد- و يا ادعاي ارتباط با مراكز ديگر كه براي مطالعه رفتار حيوانات در قبل از رخداد زلزله مي توانند كمك كنند - كار سامان يافته ديگري دنبال نشده است. ضمناً مسأله شكل گيري مركز داده هاي لرزه كشور كه از دو سال پيش با پيگيري و مسئوليت گرفتن موسسه اي دانشگاهي مي توانست به موضوع پيش بيني زلزله كمك بنيادي كند تا پايان سال ۸۴در غالب برگزاري جلسات مختلف پيگيري شد، ولي عملا حدود يك سال نيم است كه پيشرفت مهمي در آن حاصل نشده است.
به هرحال به اين تلاش ها، بايد مطالعات انفرادي پژوهشگران ايراني را در دانشگاههاي مختلف افزود. تلاش براي ساماندهي شبكه اي اين تلاشها براي افزايش ثمر بخشي برآيند فعاليت ها در امر پيش بيني الزامي است. با ايجاد فضا و مكان بايد به تلاش در جهت دادن فرصت به همه پژوهشگران متخصص در اين امر و همچنين برقراري يك ارتباط سامان يافته بين آنها و اعضاي هيات علمي در پژوهشگاه و دانشگاههاي مرتبط با موضوع كرد. اين ارتباط بايد در يك كميته علمي -پژوهشي مديريت راهبري گردد.