انتقال پايتخت

در همين صفحه بارها به ضرورت انتقال پايتخت اشاره كرده ام و دليل اين مساله را نيز خطر زلزله و گسترش پهنه هاي پر خطر در شهر تهران به دليل گسترش ساخت و ساز در اين شهر - به ويژه در حاشيه هاي شمالي و جنوبي ان - دانسته ام. به اين ترتيب و با انتقال پايتخت به يك محل جديد و كم خطر تر - و نه به يك شهر جديد موجود ايران - مي توان اميد داشت كه با به صفر رسيدن رشد جمعيت و گسترش شهري تهران، اولا از نظر شهري، معماري و فرهنگي، حلي راحتتر براي زندگي باري نسلهاي آينده احداث شود و همزمان مي توان براي ايمنتر كردن همين شهر موجود تهران برنامه ريزي كرد. اكنون، اما با گسترش بي رويه محدوده شهري و ساختمانها مسابقه اي نابرابر ميان آنها كه به سرعت ايمني شهر را با ساخت و سازو جديد كمتر مي كنند و انها كه در راه ايمنتر كردن شهر مي كوشند برقرار است.
نمونه هاي دم دست براي چنين حركتي - انتقال پايتخت- را مي توان در كشور همسايه پاكستان ديد كه حدود ۴۵ سال پيش با انتخاب محل و احداث اسلام آباد، شهري مدرن به عنوان پايتخت ايجاد شد كه همچنان بهترين شهر پاكستان از ديدگاههاي مختلف است (البته ايوب خان نخست وزير وقت پاكستان، محل اسلام آباد را در جايي به مراتب با خطري بيشتر در مقابل زلزله نسبت به كراچي و شهر نزديك ان: راولپندي، انتخاب كرد! كه نشان مي دهد كه به بلاياي طبيعي توجه نداشته است!، ولي به هرحال اسلام آباد كنوني از تمام شهرهاي پاكستان شهري مناسبتر براي زندگي و به استانداردهاي معمول به عنوان پايتخت و شهر مدرن نزديكتر است). مثالهاي احداث پايتخت جديد در جهان كم نيستند، سريلانكا، قزاقستان و استراليا نيز از همين دست هستند كه مشخصا در قزاقستان يكي از دلائل انتخاب پايتخت جديد، خطر بالا و بالقوه زلزله در پايتخت قديمي بوده است.
امروز در سايت خبرگزاري فارس ديديم كه گروهي ديگر از كارشناسان نيز به همين جمع بندي رسيده اند. توجه كنيد:
در سيزدهمين نشست‌ تخصصي مديريت دانش شهري عنوان شد
تنها راه نجات تهران، جابه‌جايي پايتخت است
خبرگزاري فارس: انتقال و جابه‌جايي پايتخت، تنها راه نجات تهران از معضل تراكم جمعيتي شديد است.

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از روابط عمومي شهرداري تهران، سهراب مشهودي در سيزدهمين نشست پايگاه دانش شهري كه با عنوان افزايش جمعيت تهران و بحران هاي ناشي از آن برگزار شد، با اشاره به بحران خدمات و امكانات زيستي در تهران گفت: به علت آلودگي هوا عمر تهراني ‌ها 5 سال كوتاه شده است ، 7 درصد زمان مفيد ملي در ترافيك تهران كشته مي شود، تهران داراي دو گسل بزرگ زلزله است كه در صورت بروز زلزله بزرگترين فاجعه بشري را رقم خواهند زد و اگر به اين مسايل ، تخريب رواني و جمعيتي و بالا رفتن آمار جرم و جنايت و غيره را هم بيفزاييم كه همه ناشي از انفجار و گذشتن تهران از تمام استانداردهاي شهري است چنين كلاف پيچيده و در هم تنيده‌اي تمام راهكارها را ناكارآمد خواهد كرد. اين كارشناس شهرسازي با بيان اينكه كه تنها راه نجات تهران و جمعيت آن جابه‌جايي پايتخت است افزود: بسياري بر اين باورند كه انتقال پايتخت بسيار هزينه‌بر است اما هزينه سامان دادن تهران و اتلاف سرمايه در آن بسيار بيشتر از چنين كار ريشه‌‌اي است ؛ جابه‌جايي پايتخت در ديگر كشورها چون هند، تركيه و كشمير هم اتفاق افتاده است. مشهودي با انتقاد از اين كه هزينه سنگين طرح ها همواره بايد از جيب مردم پرداخت شود، گفت: براي اينكه به نتيجه و راه ‌حلي مناسب دست يابيم بهترين كار كمك گرفتن از هيئت هاي متخصص خارجي به همراه متخصصان داخلي است، اجازه دهيم تا متخصصان بين ‌المللي هم روي اين شهر مطالعه‌ اي دقيق انجام دهند و راهكار‌هاي آنها را هم بنگريم. در ادامه اين نشست مجيد كوششي ، عضو هيئت علمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران با اعلام اين مطلب كه تهران در بعد از انقلاب داراي رشد جمعيتي بسياري بوده گفت: اين در حالي است كه به دليل بالا رفتن سن ازدواج تعداد خانوارها داراي رشد كندي بوده است و يكي از دلايل اصلي كاهش تقاضاي مسكن همين مجرد ماندن جوان‌‌ها است و در صورت رفع مشكل ازدواج جوانان، مشكل دولت در بخش مسكن چندين برابر خواهد شد. كوششي در ادامه افزود: حتي اگر تمامي درهاي مهاجرت به تهران را ببنديم باز تا يكي دو دهه آينده شاهد رشد جمعيتي منفي در اين شهر نخواهيم بود، بخش بزرگي از مشكلات روزمره تهران ناشي از همين مهاجرت است، در حال حاضر در طول روز شاهد جمعيت بسيار بيشتري هستيم كه مشكلات را دوچندان مي كنند. در ادامه اين نشست ، مسعود غني ‌زاده ، قائم مقام معاونت هماهنگي و برنامه ‌ريزي شهرداري تهران نيز با اشاره به اينكه در كشور ما بسياري از شهرها نيازمند توسعه جمعيتي‌ هستند، گفت: در كشور ما تمركز امنيتي و اقتصادي كه دو ركن اساسي توسعه شهري هستند در تهران و معدودي مراكز استاني انجام شده همين امر باعث شده كه جمعيت كشور به گونه‌اي سيل آسا روانه تهران و چند شهر معدود شوند. وي با تاكيد بر اين مطلب كه شهرداي‌ ها در ايران چندان قدرت و اختياري ندارند گفت: بسياري از معضلات شهري در حيطه اختيار شهرداري ها نيست در ديگر كشورها شايد اين مسايل جزء وظايف شهرداري باشد اما در ايران اينگونه نيست. غني زاده با اشاره به اينكه در تهران 28 نهاد و ارگان مسئول وجود دارد كه به هر كدام اختياري كوچك در حوزه شهري سپرده شده است تصريح كرد: تعدد بيش از حد مسئوليتي ارگان‌ها در سطح شهر، اجراي طرح ها و برنامه‌هاي كلان را مختل مي كند و هر چند اختيارات هر كدام از اين نهاد‌ها محدود است اما تا بي‌نهايت مي توانند در كار و پيشرفت برنامه‌ها اختلال ايجاد كنند. نعمت ‌الله فاضلي ، استاد دانشگاه و عضو وابسته هيئت علمي مدرسه مطالعات شرق و آفريقاي دانشگاه لندن نيز در پايان با اعلام اينكه جمعيت به خودي خود يك مزيت است گفت: تهران نيازمند تبديل شدن به گفتماني ملي است چون اين شهر داراي ويژگي‌هاي منحصر به‌فردي است و لايه‌هاي هويتي متعددي دارد. وي همچنين با تاكيد بر اينكه زماني كه از تهران سخن مي گوييم لازم است مشخص كنيم كه از كدام تهران مي خواهيم سخن بگوييم گفت: ما مي توانيم سه تهران را از هم تفكيك كنيم تهران واقعي كه مجموعه اي از پديده هاي مادي و معنوي است، تهران مجازي كه رسانه ها آن را ساخته اند و تهران فهم شده كه بازنمايي تهران در ذهن ساكنان آن است. وي با اشاره به تنوع زيستي در تهران افزود:اگر مديريت و برنامه‌ريزي جمعيتي درستي نداشته باشيم چنين تنوعي باعث زد و خورد و فرسايش تدريجي خواهد شد اما توجه دقيق و علمي به اين پتانسيل باعث فوران نوآوري و خلاقيت در تمام زمينه‌ها مي شود.