لزوم تغيير نگرش نسبت به پارك هاي علوم و فناوري در ايران

اخيرا در دانشگاههاي بزرگ - نظير دانشگاه تهران - پاركهاي علوم و فناوري ايجاد شده است. اين مكانها در حال حاضر عمدتا به عنوان محل حمايت از فعاليت هاي پژوهشي پژوهشگران جوان - معمولا در سالهاي اوليه پس از فراغت از تحصيل - در صورتي كه توان انجام پروژه اي را داشته باشند ولي دفتر و حمايت مالي براي اجراي كار نداشته باشند، به عنوان حامي عمل مي كنند. هم اكنون پارك علوم و فناوري دانشگاه تهران در محل سابق انتشارات دانشگاه در خيابان اميرآباد شمالي ايجاد شده است. اين فعاليتي مفيد است كه حتما بايد مورد حمايت قرارگيرد و تا حد امكان گسترش يابد. ولي به نظرم مي توان به نوع ديگري نيز به اين پارك هاي علوم و فناوري نگاه كرد.
مثالي كه مي زنم مربوط به كشور فرانسه است.

در فرانسه اولا مركز ملي تحقيقات علمي -

CNRS

- هدايت كننده اصلي پژوهشهاي علمي و حامي اصلي پژوهش در كل كشور فرانسه است - از استخدام محققان براي دانشكده ها و لابوراتوارهاي پژوهشي گرفته تا سرمايه گزاري علمي در مراكز پژوهشي و هدايت كلي پژوهش در راستاهاي مورد نياز كشور و توسعه مرز هاي دانش -. اين مركز به صورت متمركز در گروههاي مختلف تخصصي وظيفه هدايت و حمايت از پژوهش را به عهده دارد. از حدود دو سال پيش نيز شوراي عالي پژوهشهاي علمي كشور كه متشكل از حدود ۶۰ نفر از پژوهشگران ارشد - درجه يك و دانشمندان صاحب نام - فرانسه در حوزه هاي تخصصي مختلف است وظيفه تعيين خطوط كلي و اصلي پژوهش را در كل اين كشور به عهده دارند. به اين نحو كه در صورتي از پروژه هاي پژوهشي حمايت خواهد شد كه در راستاي راهبرد هاي پژوهشي كلي تعيين شده از سوي اين شورا قرار گيرد. نكته جالب در اينجاست كه بيشتر تجهيزات علمي و تخصصي و ابزار دقيق در اختيار پارك ملي پژوهش هاي علمي است و اين ساختار متمركز بر اساس اعلام نياز و به نوبت تجهيزات را در اختيار لابوراتوارهاي پژوهشي مختلف در دانشگاههاي مختلف قرار ميدهد. در واقع پارك ملي پژوهش و فناوري امكانات پژوهشي - مثلا در زلزله شناسي : دستگاههاي موبايل لرزه نگاري - را در كشور به صورت ملي در اختيار داشته و بر حسب نياز در اختيار هر موسسه پژوهشي كه نياز داشته باشد قرار ميدهد. به اين ترتيب هم همه پژوهشگران در شهرهاي مختلف - دانشگاههاي مختلف -فرانسه از امكانات موجود به طور يكسان برخوردار مي شوند و هم از خريد هاي تكراري و اتلاف منابع جلوگيري خواهد شد.
به نظم اين مدل جالبي است كه به تدريج مي توان در ايران به سمتش حركت كرد چرا كه هم از اتلاف منابع ملي جلوگيري مي كند و هم امكانت مملكت را در اختيار همه پژوهشگران قرار مي دهد. پاركهاي فناوري نيازهاي اساسي براي حمايت و هدايت پژوهش هستند وصد البته توسعه آنها نياز به سرمايه گذاري - مادي و معنوي - گستره دارد. اين موضوع هم در سند چشم انداز بيست ساله مملكت پيش بيني شده و هم در برنامه پنج ساله توسعه ايران آمده است كه انشاالله در لايحه بودجه سال آينده نيز به مساله پژوهش به عنوان محور توسعه عنايت ويژه بشود.