مديريت پژوهشي - روشهاي سنتي، روشهاي مدرن-1

در مديريت پژوهشي، هم به سابقه مكتبهاي شناخته شده پژوهشي در ايران و منطقه خاورميانه و هم در ساير نقاط دنيا مي توان سركشيد، و هم از تجربيات دنياي مدرن و نگاههاي بين المللي به پژوهش بهره برد. تصميم دارم چند يادداشت به نگاههاي موفق تر و نقد روشهايي كه خيلي به مديريت پژوهشي كمك نمي كنند بپردازم.
آيا آنچه را كه مديريت مي كنيم مي شناسيم؟: بعضي وقت ها مشكل در رشد مجموعه هاي پژوهشي ما از آن برمي خيزد كه ممكن است نشناسيم كه چه چيزي - انسانها ، ابزار و اهداف - را داريم مديريت مي كنيم. حتي براي مقابله با مشكلات هم ابتدا تلاش نمي شود كه خوب مشكل را بشناسيم. تمام مكاتب بزرگ سنتي و امروزي علمي كه به موفقيت شهره بوده اند توسط استاداني مديريت شده اند كه هم از نظر سوژه و هم از نظر ساختار به زير مجموعه مسلط بوده و شناخت كافي نسبت به آن داشته اند.
نگاه و روحيه انتقادي، نقد ساختاري و مداوم: نگاه انتقادي از مهمترين دلايل براي موفقيت مكاتب علمي و پزوهشي است. رشد و حركت به جلو از نقد بر مي خيزد. ولي هميشه يك نكته در هنگام نقد مداوم فراموش مي شود كه عرف در نقد ساختار و مضمون چيست؟ به طور معمول به چه روشي نقد صورت مي گيرد؟ هميشه فراموش مي كنيم كه ابتدا تا حدي بايد چيزي رشد كند تا بتوان آن را نقد كرد. گاهي به نقد مداوم چيزهايي مي پردازيم كه هنوز به وجود نياورده ايم! به همين دليل به نقد مفاهيم ذهني و اظهار نظر در مورد مسائلي مي پردازيم كه عملا وجود خارجي ندارند! به دليل تكرار اين نحوه نقد، احساس صاحب نظر بودن به ما دست مي دهد! و فكر مي كنيم كه عملا چيزهاي ايجاد شده را با تسلط خوبي - البته در سخنوري صرف!- حلاجي مي كنيم. ابتدا بايد چيزي را ساخت تا بعدا به نقد محتوايي و ساختاري پرداخت.
رشدعلمي بايد مرحله به مرحله صورت گيرد: هيچ يك مكاتب شناخته شده علمي در دنيا رشد ناگهاني نكرده اند. ما معمولا براي رشد، و رسيدن به قله عجله عجيبي داريم و در پي تكرار نارظايتي از عدم رسيدن سريع به قله - و مقايسه با قطبهاي پيشرفته علمي و صنعتي - به نوعي افسرگي و كسالت در محيط علمي و مراكز پژوهشي مي رسيم. مبناي بيشتر اين انتقادها و نارظايتي ها هم نوعي كمال جويي و اعتلا طلبي است كه بر مبناي ديدي ايده اليستي صورت مي گيرد. ديد صرفا ايده آل و كمال طلب و كم حوصله، در رشد علمي كه حوصله و و هدفمندي و استمرار و پي جويي را همزمان مي خواهد مي تواند به نا اميدي وافسرگي بياجامد.