دانشگاه گندي شاپور - قديمي ترين دانشگاه ايراني

چند تن ازمحققان بر روي روي دانشگاه گندي شاپور بر روي تاريخ دانشگاه گندي شاپور كار كرده اند. از آن ميان دكتر ناصر تكميل همايون در كتاب گندي شاپور - دفتر مطالعات فرهنگي، ۱۳۸۴- نشان داده مطالب جالبي در مورد تاريخچه اين دانشگاه آورده است. بخشي از يادداشتهايي كه از اين كتاب برداشته ام را به همراه يادداشتهاي خودم در اينجا مي آورپم:
برپائي دانشگاه و بيمارستان گندي شاپور همزمان با ايجاد شهر گندي شاپور بوده است (سده سوم ميلادي). در دوره انوشيروان نهضت فرهنگي ايران اوج گرفت. پزشكان بسياري از بيزانس به گندي شاپور آمدند تا به پژوهش، تدريس و طبابت بپردازند.
رئيس گروه پزشكان لقب "درست بد

Dorost-Bad "

داشت او علاوه بر رياست بيمارستان گندي شاپور، پزشك مخصوص پادشاهان ساساني نيز بود
.
علاوه بر پزشكان بيزانسي، در گندي شاپور از علوم پزشكي هندي و چيني و پزشكان اهل آن كشورها نيز استفاده مي شد. به اين ترتيب با تركيب دانش هاي رومي، هندي و چيني دانش پيرفته تر پزشكي ايراني پديد آمد. در گندي شاپور مباحث ديني و كلامي انجام نمي شد و در دانشگاه گندي شاپور دانشمندان از نژادها و مليت ها و مذاهب مختلف حضور داشتند.

گندي شاپور را مي توان به طور واقعي جايگاه علم (دانشگاه) دانست، جائي كه تعصب وقشريگري در آن راه نداشت. دانشگاه گندي شاپور ايراني بود ولي همه ملل مي توانستند از آن بهره گيرند. زبان تدريس پهلوي بود ولي زبان هندي (سانسكريت) يوناني و سرياني نيز مورد استفاده بود. علاوه بر دانشگاه، بيمارستان گندي شاپور نيز محل آموزش عملي دانشجويان بود و در آن پزشكان اكثراً مسيحي ايراني به مداواي بيماران مي پرداختند.
علاوه بر پزشكي، آموزش علوم انساني(حكمت و فلسفه) نيز در دانشگاه گندي شاپور رواج داشت. علاوه بر انديشه هاي فلسفي ايراني (حكمت خسرواني، كه بعدها به نام فلسفه اشراق توسط شيخ شهاب الدين سهروردي بسيار گسترده شد) در گندي شاپور انديشه هاي ايراني، هندي، سامي و يوناني به هم آميخت و به صورت انديشه اي جهاني ارائه مي شد. اين تحول فرهنگي در زمان ساساني به دليل ساختار ظالمانه و آماده براي تلاشي حكومت ساساني و حمله اعراب فروريخت ولي جالب است كه ريشه بسياري از مباني فرهنگي مسلمانان و علوم و فنون دوران اسلامي را بايد با در زمان ساساني و فرهنگ دانشگاه گندي شاپور جستجو كرد.