عيد غدير مبارك باد

عيد غدير - روز اعلام امام علي ابن ابي طالب (ع)به عنوان امام و مولاي مسلمين - بر همه مسلمانان به ويژه شيعيان و دوستداران و رهروان راه امام اول ما مبارك و خجسته باد.

ترور بي نظير بوتو نخست وزير سابق پاكستان

بعداز ظهر پنج شنبه ششم ديماه، خانم بي نظير بوتو از نخست وزيران سابق كشور پاكستان در يك عمليات تروريستي در راولپندي ، پس از احراي يك سخنراني انتخاباتي كشته شد. گزارشها از كشته شدن بيش از چهل نفر از همراهان وي نيز خبر مي دهند. خانم بوتو فرزند ارشد ذوالفقار علي بوتو نخست وزير فقيد پاكستان بود كه در سال 1358 توسط ژنرال ضيا الحق حاكم آنروز پاكستان اعدام شد. خانم بوتو اولين نخست وزير زن در يك كشور اسلامي - جمهوري اسلامي پاكستان - بود و از حدود دو ماه پيش به كشورش بازگشته بود تا فعاليتهاي سياسي و مبارزاتي خويش را از سر گيرد. وي قرباني يك ترور شد كه متاسفانه از آفات بزرگ امروز دنياي ماست. حركت تروريستي اخير محكوم است و اميدوارم كه خللي در روند رو به رشد و توسعه كشور همسايه و دوست ما - پاكستان - ايجاد نكند. درگذشت خانم بوتو را تسليت مي گويم و عمل ناجوانمردانه ترور او را محكوم مي كنم. راستش از زلزله بالاكوت در سال 2005 كه به همراه آقاي دكتر عشقي به پاكستان رفتم، و سفر بعدي كه در ژانويه 2006 به همين كشور براي شركت در كنفرانس بين المللي زلزله بالاكوت و ايراد سخنراني در آن - به دعوت سازمان زمين شناسي پاكستان - داشتم، احساس دوستي و صميميت خاصي نسبت به مردم پاكستان دارم. البته بيشتر مردم پاكستان نيز ما ايراني ها را به عناون دوستان خوب و نزديك خويش مي شناسند و علاقه خاصي به ايران دارند.

قهرماني نيم فصل پرسپوليس زلزله مبارك باد

ديروز با باخت سپاهان، در مقابل سايپا، قهرماني نيم فصل ليگ برتر فوتبال ايران در سال 86 براي پرسپوليس زلزله - محبوب هرچي دله!- مسجل شد. بدينوسيله اين اتفاق خجسته را به تمام پرسپوليسي ها در سراسر دنيا تبريك مي گويم.

سالروز زلزله بم و روز ملي ايمني در برابر زلزله

ديروز به مناسبت سالروز زلزله بم فعاليتهاي مختلفي از جمله برگزاري كارگاه و سخنراني تخصصي در پژوهشگاه ما صورت گرفت. در اين سخنراني ها كه در كنار نمايشگاه همچنان برقرار دستاوردهاي پژوهشي و فناوري پژوهشگاه برگزار شد، توجه ويژه به زلزله بم و همچنين عمده فعاليتهاي لازم در جهت كاهش ريسك زلزله مورد توجه واقع شد. راديو تهران هم كار جالبي كرد و يك استديو سيار به پژوهشگاه آورد تا يك برنامه بحث روز را به طور مستقيم از محل برنامه روز ايمني مستقيم روي انتن بفرستد. به هر حال هر چه كه بود، اگر چه ايده آل ما نبود ولي تجديد خاطره تلخ رخداد زلزله بم بود و اينكه اين مصيبت را مي توان در بسياري از نقاط كشور - به ويژه در شهرهاي بزرگ- انتظار داشت. براي كاهش ريسك چنين رخدادهاي طبيعي بايد فعاليتهاي گوناگوني از پرورش متخصص تا آموزش همگاني و از مطالعات پهنه بندي و توسعه استاندارد ها تا ارائه برنامه هاي بهسازي لرزه اي و اصلاح و نوسازي بافتهاي فرسوده شهري، بايد در كشور ما عملياتي شود و همتي جمعي و همه جانبه براي اين منظور لازم است.

سالروز زلزله بم: ياد جانباختگان زلزله بم گرامي باد

به چهارمين سالروز فاجعه زلزلخ بم- با بزرگاي 6.5- رسيديم. ياد بيش از سي هزار جانباخته اين زلزله مخرب را گرامي مي داريم. زخم مردم بم التيام ناپذير است. با اميد به بهروزي مردم عزيز بم. در شب سالروز زلزله بم هم يك بار ديگر زمين لرزيد تا زمين نيز با تكان مجدد هراس آن بامداد هولناك را مجددا به ياد مردم آورد.

باز پژوهشي در پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله برگزار شد

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: علمي
همزمان با هفته پژوهش و فن‌آوري، مراسم هفته باز پژوهشي در پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله برگزار شدد.
دكتر مهدي زارع، معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) اظهار كرد: هفته پژوهش براي اولين‌بار در پژوهشگاه برگزار شد كه در آن از اساتيد و نخبگاني كه در امر پژوهش و فن‌آوري به توسعه علم، توسعه فناوري و پارك‌هاي فناوري صاحب نظرند، شركت داشتند.
وي افزود: در اين مراسم سخنراني‌هاي عمومي در خصوص علم و فن‌آوري، نقش علم در ايران كنوني، زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله و نمايشگاهي از دستاوردهاي پژوهشي پژوهشگاه و نيز تعدادي كارگاه تخصصي در مورد مقاوم‌سازي لرزه‌خيزي ايران، پهنه‌بندي و ريز پهنه‌بندي ژئو تكنيكي برگزار و نيز برنامه بازديد از آزمايشگاه‌هاي پژوهشگاه اجرا شد.
وي خاطر نشان كرد: هدف از برگزاري اين مراسم، ايجاد فضايي مناسب براي گفت‌وگو و تعامل ميان متخصصان و انديشمندان بود تا بدين ترتيب جامعه تخصصي با آنچه در پژوهشگاه گذشته آشنا شده و با عنوان هفته باز، درب پژوهشگاه به روي متخصصان و صاحب‌نظران باز ‌شود.
معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله در ادامه گفت: در مراسم اختتاميه (28 آذر ماه) نيز از پژوهشگر برتر و پوستر برتر، حاميان پژوهشي و كارمندان خدمات پژوهشي و گروه برگزيده پژوهشي تقدير شد.
گفتني است، اولين هفته درهاي باز پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله همزمان با برگزاري هفته پژوهش و فن‌آوري طي روزهاي 24 تا 28 آذر ماه جاري برگزار شد.
انتهاي پيام
كد خبر: 8609-14252

بالاخره صبح ديماه رسيد

ديروز روز عيد قربان بود- بر همگان مبارك باد و اين هفته بين دو عيد قربان و غدير هستيم كه البته نمادين است و انشاالله آغاز خوشي و نيكي- و از امروز زمستان 86 آغاز شد كه پس از شب يلدا بلندترين شب سال، نماد پيروزي صبح بر شب و آغاز فصل سرد زمستان است. اميدوارم كه زمستاني پر تلاش و نيك براي همه ايرانيان باشد.

پايان هفته پژوهش و فناوري در پژوهشگاه ما

در طي هفته گذشته در پژوهشگاه به همت همكاران من هفته پژوهش و فناوري در حد آنچه كه توان داشتيم برگزار شد. در اين هفته بحث هاي بسيار جالبي در زمينه هاي مختلف توسعه پژوهش و فناوري در پژوهشگاه ما مطرح شد و فضاي بحث و مبادله دانش و اطلاعات علمي فراهم آمد. كاستي هم وجود داشت و البته ديكته بي غلط مال كسي است كه هيچگاه ديكته نمي نويسد. از اينكه امكان برگزاري چنين فضاي علميس و پژوهشي مناسبي فراهم شد بسيار خوشحالم. اين موضوع مي تواند مورد توجه كساني باشد كه در جستجوي فضاي مطلوب براي متخصصان نگاهشان همواره به بيرون از مرزهاي اين ديار است. مدعي نيستم كه تا انتهاي توانمان در ايجاد فضاي مطلوب تلاش كرده ايم، ولي مدعي هستم كه در اين راه قرارگرفته ايم و انگيزه كافي براي ايجاد فضاي مناسب براي فعاليت علمي داريم. از تمام آنها كه در اين راه كمك كردم بسيار سپاسگزارم و از همه آنها كه در مراسم اختتام برگزاري اين هفته نامشان از قلم افتاد، پوزش مي طلبم.

حفر چاه در چين به عمق پنج كيلومتر براي پيش بيني زلزله

تهران، خبرگزاري جمهوري اسلامي ‪۸۶/۰۹/۲۵‬
علمي. خارجي. زلزله دانشمندان چيني با حفاري يك چاه به عمق پنج هزار و ‪ ۱۵۸‬متر و بررسي فعاليت‌هاي پوسته زمين مي‌خواهند به شيوه‌اي براي پيش‌بيني زلزله دست يابند.
به گزارش ايرنا و به نقل از شين‌هوا، "شو ژيكين" دانشمند ارشد مركز مهندسي حفاري علمي قاره‌اي و عضو فرهنگستان علوم چين گفت، محققان با استفاده از اين چاه مي‌توانند جنبش و حركات مايعات و گازهايي را كه در عمق پنج كيلومتري زير زمين قرار دارند ثبت كنند.
به گفته او پژوهشگران در حين حفر اين چاه با حركاتي غيرطبيعي مرتبط با زمين لرزه روبرو شدند.
اين چاه در روستاي مائوبي در نزديكي شهر بندري ليان‌يونگانگ در شمال استان جيانگسو واقع در شرق چين، حفر شده است.
عمليات حفر اين چاه در سال ‪ ۲۰۰۱‬آغاز شد و در سال ‪ ۲۰۰۵‬به اتمام رسيد. اين برنامه اكتشافي حدود ‪ ۲۲‬ميليون دلار براي چين هزينه در بر داشته است.
از آنجا كه روستاي مائوبي بر روي بزرگترين كمربند دگرگوني فوق‌العاده پرفشار جهان موسوم به "كمربند گسل كوهستاني دابي-سولو" قرار دارد، اين منطقه براي حفر اين چاه انتخاب شد.
زمين شناسان اين منطقه را آزمايشگاه تحقيقاتي طبيعي براي بررسي شكل‌گيري صفحات تكتونيكي و تغييرات زمين‌شناختي جهاني توصيف مي‌كنند.

هفته پژوهش و فناوري زلزله در پژوهشگاه ما برگزار مي شود

در هفته پيش رو برنامه هاي مختلفي را در غالب برگزاري هفته پژوهش و فناوري در پژوهشگاه خودمان - با عنوان هفته باز- برنامه ريزي كرده ايم و استادان و دانشمندان صاحب نامي نبز قبول زحمت كرده و دعوت مرا براي حضور و سخنراني و شركت در بحثهاي پانل تخصصي پژوشگاه پذيرفته اند. از همين صفحه هم استفاده مي كنم تا از تمام استادان، متخصصان و دانشجويان و همه علاقه مندان به پژوهش و فناوري در زمينه هاي مختلف زلزله دعوت كنم كه در پژوهشگاه ما براي شركت در اين برنامه از ۹ صبح تا ۳ بعد از ظهر شنبه تا چهارشنبه آينده -۲۴ تا ۲۸ آذر ۸۶- حضور يابند. از تمام همكاران خود و تيمي از دوستان كه همچنان و در همين ساعات ظهر پنج شنبه در حال آماده كردن برنامه ها و قسمتهاي مختلف نمايشگاه دستاوردهاي پژوهش و فناوري زلزله شناسي و مهندسي زلزله هستند صميمانه سپاسگزارم.

ما براي ....

بايد تصميم بگيريم كه يا مجموعه از برنامه هاي شناخته شده به عنوان فعاليت علمي وجود داشته باشد و يا وجود نداشته باشد. فايده آن اگر مشخص شد، در آن صورت براي كسب فايده مورد نظر در جهت هدف با انگيزه و بر اساس بر نامه هاي دراز مدت - و نه لحظه اي و جدا از هم و غير شبكه اي - مطابق برنامه زمان بندي و در راستاي ماموريت بايد تلاش كرد. هر كس تلاشي كرد را نبايد صرف اينكه انگيزه شخصي نيز دارد مورد شك دانست كه صرفا براي خويش مي كوشد. مگر مي توان انگيزه هاي شخصي را نابود كرد و آن وقت انتظار داشت كه افراد در يك فضاي ايده آل خيالي براي رشد و اعتلاي بقيه و بدون انگيزه شخصي بكوشد؟! واقعيت را بايد در نظر گرفت. براي رشد و توسعه كشور نياز به رشد افراد نخبه داريم و اگر فضاي رشد فردي نداشته باشيم، آنوقت معلوم نيست كه ديگر چه كساني بايد بكوشند. تا توسعه پيدا كنيم؟ البته همواره حاسدان و تنبلها پشت شعار مظلوم نمائي مي كنند و بر روي واقعيت خاك مي پاشند. ما براي/آنكه ايران/ خانه خوبان شود/ رنج دوران برده ايم.

توسعه پژوهش و فناوري و زمانه ما

امروزه در كشورهاي در حال توسعه مانند كشور ما، يكي از اساسي ترين روشهاي تامين آينده زندگي مردم و تضمين رشد جامعه، تلاش در جهت توسعه دانش و فناوري به ويژه در زمينه هايي است كه مورد نياز اين كشورهاست و ضمنا در آن عرصه امكان رشد و توسعه علمي وجود دارد. متاسفانه فرهنگ علمي ما هنوز بر اساس اموزش صرف همچنان با پژوهش محور شدن آموزش عالي و كارآفريني مخالفت مي كند و اين مخالفت و مقاومت در بخش زيادي از بدنه استادان و دانشجويان ديده مي شود. به هر حال راه بارها رفته كشورهاي موفق در دنيا انجام توسعه بر مبناي دانش و دانائي است و در كشور ما نيز خوشبختانه از اين روند رو به رشدي براي توسعه علم آغاز شده است.

مستند سازي ، مبناي پژوهشهاي علمي

با مرور خاطرات محققان و استادان قديمي دانشگاه و برنامه ريزان متوجه مي شويم كه چند دهه پيش، هگامي كه دانشگاه به مفهوم نوين خود در ايران شكل مي گرفت و برنامه هاي توسعه كشور سامان مراحل اوليه خود را مي گذراند، مشكل اوليه و مهم در كشور ما مساله نبود مستندات علمي و بي نظمي در نگهداري آمار دانسته ها و يافته هاي قبلي است. همه مي دانيم كه چنين دانسته هايي از مباني مطالعات و پژوهشهاي علمي است. متاسفانه امروز هم همين مشكل برقرار است. با افزايش حجم و ميزان و كيفيت مطالعات انتظار مي رود كه روشهاي استاندارد در مستندسازي و نظم بخشيدن به ارشيو هاي علمي مورد استفاده قرار گيرد. با تاسف اين مشكل همچنان مانع تهيه نقشه علمي در بخشهاي مختلف توسعه اي كشور به صورت واقع بينانه است. اگر به توسعه دانش، فناوري و كارآفريني بر مبناي دانش و آگاهي علمي مي خواهيم بپردازيم بايد بدانيم كه گام اول تهيه مستندات دقيق و قوي علمي است. در غير اين صورت ميزان زيادي از تلاشهاي محققان ما بدون ارجاع بعدي مي كاند و امكان نقد شدن نيز نخواهد داشت. هميشه بايد از صفر يا جائي نزديك به آن شروع كنيم.

خطر سيل را جدي بگيريم

با در نظر گرفتن موج جديد بارندگي ها و اينكه در روزهاي آينده مناطق شرقي كشور تحت تاثير بارشهاي شديد خواهد بود، به باور من بايد تمام تدابير خاص و ويژه مناطق در معرض سيل را جدي گرفت. در بسياري از رودهاي منطقه شرقي - يه ويژه دز ناحيه گلستان و همچنين در سيستان و بلوچستان - سابقه رخداد سيل و خسارت هاي متعدد ناشي از آن وجود داشته است. از نظر زمين شناختي و دخالتهاي انساني - به ويژه از نظر احداث جاده و تنگ كردن دره ها، تجاوز به حريم رودخانه ها با ساخت و ساز در نزديكي رودها، و همچنين رهها كردن فاضلاب و زباله هاي شهري و روستائي در رودها و از سوي ديگر تخريب جنگل ها به ويژه در شمالشرق ايران - نيز اين مناطق مستعد رخداد سيل هستند و جا دارد كه توجه ويژه اي به احتمال اين بلاياي طبيعي به طور خاص در منطقه شرق ايران بشود.

اهميت شاخص ايمني در گزارش توسعه انساني

در گزارش هاي توسعه انساني كه به صورت سالانه از سوي سازمان ملل متحدد منتشر مي شود، شاخص هاي مختلفي براي رده بندي كشورها در نظر مي گيرند. بر اساس اين شاخص ها كه از وضع اقتصادي، آموزش، بهداشت و محيط زيست تا اميد به زندگي در آن وجود دارد، امسال ايسلند به عنوان كشور اول در اين رده بندي جاي گرفته است و نروژ كه چند سال كشور اول بوده امسال به جاي دوم رفته است. كشور ما هم امسال در رتبه ۹۴ و پائين تر از لبنان و تونس و بالاتر از گرجستان و الجزائر - به عنوان مثال- جاي گرفته است. البته اين رتبه بندي ها فقط بر اساس يك سري شاخص صورت مي گيرد و ارزشگذاري خاص انساني و ملي نمي توان به آن داد و البته در سالهاي اخير مرتب مطرح شده است كه به دليل ناقص ارائه شدن يا در دسترس نبودن داده هاي مربوط به كشور ما، جايگاهي كه هر سال در چنين گزارشي كسب مي كند، الزاما ممكن است دقيق نباشد. به هر حال اين مساله براي بسياري ديگر از كشورها احتمالا وجود دارد و طبيعي است كه يك عدم قطيت چند رتبه اي را مي توان در مورد جايگاه كشوري مثل كشور ما در آن در نظر گرفت. ولي به هر حال يك شاخص براي مقايسه است.
به هر حال از نظر ما كه كارمان به بلاياي طبيعي و پژوهش و توسعه در اين زمينه وابسته است، اهميت شاخص ايمني به صورت خاص مطرح است. از گزارش سال ۱۹۹۴ شاخص امنيت به عنوان امنيت مردم و از طريق توسعه وارد اين گزارش شده است. اين نوع نگاه به امنيت از مجراي توسعه پايدار برقرار مي شود و راهكار افزايش آن از طريق: تلاش براي توسعه انساني، توجه تصميم گيران به توسعه صلح، وظيفه دادن به سازمان ملل براي تلاش در راه توسعه پايدار، بيشتر كردن همكاري هاي توسعه اي از همه راهها و نه تنها از طريق كمك رساني، اختصاص بيست درصد از بودجه ملي و بيست درصد از بودجه هاي كمك خارجي به مساله توسعه انساني و ايجاد يك شورا براي امنيت اقتصادي، پيشنهاد شده است.
در مورد آنچه كه به بلاياي طبيعي مربوط است، هنوز نيز در بسياري از كشورهاي در حال توسعه، امدادرساني فقط- يا بيشتر- از طريق كمك رساني پس از وقوع سانحه رخ مي دهد و هنوز راهي طولاني براي پيشرفت در اين زمينه بايد طي شود.

لزوم كاربردي شدن پژوهش ها در زمينه زلزله و بلاياي طبيعي

در رابطه با بلاياي طبيعي مطالعات گوناگوني در ايران به وِيژه در بيست سال گذشته صورت گرفته است. از شناخت بنيادي مسائل مرتبط يا زلزله - با يا بدون رابطه با اطلاعات زلزله هاي ايران و ويژ گيهاي لرزه خيزي فلات ايران و همچنين محيط زندگي در اقليم هاي گوناگون در فلات ايران - تا تلاش براي ايجاد زير ساخت بنيادي براي پژوهش و توسعه تحصيلات تكميلي زمينه هايي بوده اند كه در ان مي توان رد پاي توسعه دانش زلزله شناسي و مهندسي زلزله را در ايران ديد. ولي مشكل از آنجا آغاز مي شود كه بسياري از اين تلاشهاي علمي به صورت توليد فناوري خاص - متوسط و بالا - در نيامده است. به اين ترتيب حتي بدون پرداختن به مساله مهمي چون دانش عمومي همچنان ناقص يا بعضا غلط در زمينه هاي مربوط با بلاياي طبيعي ، مي توان به دانشمندان اين انتقاد را وارد كرد كه در راه توسعه فناوري و كارآفريني دانائي محور و دانش بنياد تلاشي ننموده اند،يا در اين راستا كمتر فعال بوده اند. اكنون در زمينه هاي دانش زلزله پيشرفتهاي نسبتا قابل توجهي در ايران بعد از جنگ رخ داده است، ولي همواره اين مشكل برقرار است كه چرا در دانشگاهها و پژوهشگاهها و موسسات تحقيقاتي گوناگون واحد هاي پژوهش و توسعه يا راه اندازي نشده و يا به صورت اوليه واحد هايي با اين منظور شكل گرفته اند. از سوي ديگر واحدهاي آكادميك كه براي توسعه دانش و فناوري مي كوشند، خود سامانده نبوده و ، كمتر در به صورت سازمان يافته در راه عرضه محصولات پژوهشي در ميان متقاضيان بالقوه تلاش نموده اند. در پايان فراموش نكنيم كه اگر در كنار شكل گيري و توسعه فناوري به توسعه فرهنگي محيط رشد آن علم و ميدان مصرف آن فناوري بي توجه باشيم، و به جامعه هدف و ويژگيهاي ساختاري، رواني و اجتماعي آن نپردازيم در آن صورت توسعه مذبور مي تواند به اهدافي حتي متناقض با آنچه ما در راهش تلاش نموده ايم بيانجامد.

زلزله‌هاي با بزرگاي متوسط مي‌تواند درتبريزادامه پيدا كند

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران سرويس: علمي
معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي در پي زمين‌لرزه‌هاي شب گذشته تبريز اعلام كرد: زلزله‌هاي رخ داده در تبريز، مجموعه‌اي از زلزله‌هاي با بزرگاي كم تا متوسط بوده كه با توجه اين كه تبريز با توجه به زلزله‌هاي تاريخي، منطقه‌اي با خطر لرزه‌يي بالاست، توجه جدي به لرزه‌خيزي اين منطقه همواره ضروري است

.
دكتر مهدي زارع در گفت‌وگو با خبرنگار «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) با بيان اين كه رخداد زمين‌لرزه‌ قابل پيش‌بيني نبوده و هنوز شاهدي براي اين كه اين زمين لرزه‌ها به عنوان پيش‌لرزه زلزله‌اي بزرگ‌ مطرح شوند، به دست نيامده است، اظهار داشت: با توجه به زلزله خيزي بالاي منطقه ‌بايد همواره توجه ويژه‌اي به اين منطقه داشت.

وي درباره منشاء زمين‌لرزه‌هاي شامگاه شنبه تبريز گفت: اين زمين لرزه احتمالا به پهنه گسل شمال تبريز مربوط است.

معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله گفت: با توجه به لرزه‌خيزي منطقه، رخداد زمين‌لرزه‌هاي اخير در آن غيرعادي نيست و با اطلاعات فعلي ما زلزله‌هاي با بزرگاي متوسط مي‌تواند در اين منطقه ادامه پيدا كند.
به گزارش ايسنا، در ساعت ‌٢١ و ‌٥٢ دقيقه و ‌١٩ ثانيه و ‌٢٢ و ‌١٥ دقيقه و ‌١١ ثانيه دو زمين‌لرزه به ترتيب به بزرگي ‌٩/٣ و ‌٦/٤ در مقياس امواج دروني زمين، حوالي تبريز و خواجه در استان آذربايجان شرقي را لرزاند.
اين زلزله‌ها كه در تبريز احساس شد، باعث وحشت مردم اين شهر و برخي ديگر از شهرهاي استان شد، به طوري كه بسياري از مردم شب را در خيابان‌ها يا خودروهاي خود سپري كردند.

گفتگوي عمومي و زمينلرزه ها : سكوت لرزه اي؟ -2

در هفته هاي اخير زلزله هاي مختلفي در منطقه پيرامون تهران رخ داده است. اين در حالي است كه ناحيه شمال شرقي و شمال و جنوب و جنوب شرقي تهران از مرداد 86 تا پايان آبانماه محل رخداد زلزله هاي گوناگوني بوده كه بر اساس بررسي هاي تيم هاي كارشناسي از پژوهشگاه در پهنه گسلهاي اطراف تهران با بزرگاي 2 تا 4.6 رخ داده اند. اين موضوع با لرزه خيزي منطقه ايوانكي، گرمسار و جنوب سمنان و پهنه گسلهاي جنوب شرق تهران و شمال دشت كوير نيز همراه بوده و آخرين رويداد قابل توجه در اين منطقه، زلزله با بزرگاي 5 در تاريخ 28/8/86 در منطقه جنوب گرمسار بوده است. بنابر اين سخن از سكوت لرزه اي سه ساله در تهران با توجه به اين زلزله هاي رخ داده غير مستدل به نظر مي رسد. معمولا سكوت يا نبود لرزه اي بر اساس داده هاي دقيق ديرينه لرزه شناسي با حقر ترانشه بر رويس گسلهاي فعال و نمونه گيري تعيين سن دقيق از نمونه ها و در نهايت بدست آوردن سن دقيق رويداد ها ي گذشته و دوره بازگشت انها، و مشاهده عدم رخداد زلزله بر روي بخشي از يك قطعه گسل در يك مدت مشخص قابل تعيين است. بر اساس نصب چند دستگاه و بر داشت داده ها و سپس نتيجه گيري بر مبناي آنچه در يك گستره كلي برداشت شده است، به عنوان شاخص قابل اعتنا نمي توان اظهار نظر كرد. اين نوع اطلاع رساني مردم را نصبت به سازمانهايي كه در موضوع كار تخصصي ميكنند بي اعتماد مي كند.

گفتگوي عمومي و زمينلرزه ها : گسل زلزله؟ -1

در ادبيات رسانه اي ما از عنوان عبور گسل زلزله از محل يك شهر يا قرار گيري يك شهر بر روي گسل زلزله بسيار ياد مي شود. اين موضوع صرفا مربوط به اصحاب رسانه نيست. در حقيقت بيشتر مسوئولان هستند كه از اين نوع عبارت براي توصيف قرار گيري يك شهر يا منطقه در پهنه خطرناك از نظر لرزه خيري استفاده مي كنند و البته رسانه ها نيز همين گفتار را منعكس مي كنند.
ولي اگر به نوع كاربرد عبارت گسل زلزله دقت كنيم، ابهام بيشتر مي شود. مثلا گاهي مي بينيم گفته مي شود كه تهران بر روي گسل زلزل قرارگرفته ولي مشخص نمي شود كه كدام قسمت تهران بر روي گسل زلزله واقع شده است؟ اصلا مگر تهران يك نقطه است كه بر روي يك گسل قرار گيرد؟ تازه اگر چنين نوع گفتاري را براي كل كشور به كار برند - ايران بر ري گسل زلزله قرار گرفته (!)- مي بينيم كه ابهام بيشتر هم مي شود.
ابتدا ببينيم كه گسل زلزله به چه چيزي مي تواند اطلاق شود؟ در بعضي از زمينلرزه هاي بزرگ - مثل زلزله ۱۳۵۷ طبس، زلزله ۱۳۶۹ منجيل، زلزله ۱۳۷۶ اردكول قائن، زلزله ۱۳۸۲ بم و زلزله ۱۳۸۳ داهوئيه زرند- گسيختگي زمينلرزه اي به سطح زمين ممكن است برسد. اين موضوع به دليل ژرفاي كم كانون زمينلرزه و بزرگ بودن صفحه گسلش زمينلرزه اي رخ مي دهد. در غير اين صورت ، يعني هنگامي كه صفحه گسيختگي گسل زمينلرزه اي كوچكتر باشد و يا به دليل ژرفاي زياد كانون اين صفحه به سطح زمين نرسد، در آن صورت گسيختگي گسله در سطح زمين خود نمائي نمي كند به اثر سطحي اين صفحه گسيختگي در سطح زمين كه به صورت يك خط - پيوسته يا منقطع - ظاهر مي شود، گسيختگي سطحي زمينلرزه اي يا گاهي گسل زمينلرزه اي مي گويند.
حال مي بينيم كه وقتي به گسلهاي فعال كه در پيرامون يا در منطقه شهري يك شهر بزرگ مثل تهران وجود دارند به صورت كلي و فقط با يك نام (گسل زلزله) اطلاق شود چقدر ابهام آميز و نادرست خواهد بود. اگر منظورمان گسلهاي فعال است كه در آنها پتانسيل فعاليت لرزه اي وجود دارد، بايد مشخصا ذكر كنيم كه منظورمان كدام گسل و چه مكاني است. توجه كنيم كه پتانسيل فعاليت گسلهاي مختلف در منطقه اي به گستردگي شهر تهران متفاوت است و بنابراين نمي توان حتي در يك شهر از يك ميزان خطر ثابت در نقاط گوناگون سخن گفت. كيفيت گفتگوي علمي را با دقت در همين موارد به ظاهر كوچك بايد ارتقا دهيم.

كيفيت گفتگوي عمومي در مورد مسائل علمي و نقش ما

كيفيت گفتگوي مردم در مورد مسائل علمي به طور عام و در مورد بلاياي طبيعي به طور خاص از مسائلي است كه در سالهاي اخير به ويژه ارتقاي خوبي يافته ولي هنوز مسائل مهمي وجود دارد كه لاينحل باقي مانده است. آنچه كه در سالهاي اخير با حضور منظم تر پژوهشگران در عرصه رسانه ها در ايران رخ داده است حكايت از رشد كيفيت گفتگوي علمي مردم دارد. مردم در مورد مسائل مربوط به بلاياي طبيعي سوالهائي دارند كه هر چه به زمان حال نزديكتر مي شويم كيفيت و نوع سوالات را بهتر مي بينيم. در اين موضوع توجه بيشتر و تنوع رسانه ها در اين سالهاي اخير بسيار كمك كرده است. ولي هنوز مي بينيم كه سوالهاي غير علمي - بي مبنا و غلط از نظر مبناي تفكر صحيح - همچنان طرح مي شود. بخشي از اين مشخص به پژوهشگران بر ميگردد كه مطالب هنوز تكميل نشده از يافته هاي اوليه پژوهشي خويش را منتشر مي كنند و البته اين مطالب بعدها با به عنوان گزاره ها و يافته هاي قطعي علمي مورد استناد مردم قرار مي گيرد. اين موضوع موجب بد گماني مردم به دانشمندان مي تواند بشود، چرا كه وقتي با اطلاعات علمي خلاف و ضد و نقيض با آن موضوع مواجه شوند گيج شده و ممكن است به اساس علم و روش علمي شك كنند و به اعتبار كار متخصصان بد گمان شوند. اين موضوعي مهم است كه بايد توجه ويژه به آن داشته باشيم.